ΚΕΦΑΛΑΙΟ -ΕΡΓΑΣΙΑ -ΚΡΑΤΟΣ
ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ
Ελάχιστοι Πολίτες ακόμη και από τον επιφανή πολιτικό κόσμο έχουν συνειδητοποιήσει τις εγγενείς αντινομίες του Κράτους-Κεφαλαίου-Εργασίας, που γενούν την μεγάλη αύξηση των ανισοτήτων σε περίοδο ειρήνης, καθώς και τους κινδύνους για ένα πιο δυσοίωνο μέλλον και μεγαλύτερη οικονομική κρίση. Να που βρίσκεται η εκρηκτική ύλη καθόσον αυξάνεται ο οικονομικός ρόλος του κράτους και από το 10% που ήταν το 1920 στο 40-50% το 2020. Δεν βρίσκεται μόνο στην αύξηση του δημοσίου χρέους που όλοι γνωρίζουμε ότι πλησιάζει το 200% αλλά και στην εκμηδένιση της δημόσιας περιουσίας έναντι της ιδιωτικής περιουσίας γεγονός που μειώνει την αναδιανεμητική του ικανότητα αλλά αποσιωπάται . Και αυτό δεν είναι μόνο Ελληνικό φαινόμενο. Πολλά Κράτη έχουν φτάσει και στα όριά τους και έχουν χάσει το μέτρο π.χ η Αγγλία η Ιταλία και ακολουθεί και η Γαλλία.
Διαβάζοντας, το "ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ"του Πικετύ μπορεί να διαπιστώσει κανείς με πολλά στοιχεία ένα νέο φαινόμενο επιτείνει τις ανισότητες: η εκτόξευση, πέρα από κάθε λογική, των αμοιβών της ελίτ των μάνατζερ. Επιπροσθέτως, οι μεγάλες περιουσίες εξασφαλίζουν τόσο υψηλότερες αποδόσεις όσο μεγαλύτερη είναι η αρχική συσσώρευση πλούτου. Το αποτέλεσμα είναι μια συνεχής διεύρυνση των ανισοτήτων, που ξαναφέρνει τον κόσμο μας στο ακραίο σημείο που βρισκόταν πριν ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι αρχές της αξιοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης υποχωρούν.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη αυταπάτη των λαών στην πολιτική, είναι ότι διαχωρίζουν τις ευθύνες του κράτους από την κυριαρχία του ληστρικού κεφαλαίου και την διόγκωση των ανισοτήτων.
Φαντασιώνουν το καλό κράτος και το κακούς κεφαλαιοκράτες που τους εκμεταλλεύονται..
Δεν μπορούν να φανταστούν ότι χωρίς την μεροληπτική διαιτησία του κράτους και τις χαριστικές παραχωρήσεις προς το Κεφάλαιο οι ανισότητες αυτές θα ήσαν εντελώς αδύνατες.
Και σε αυτή την πλάνη στις μέρες μας δεν ενισχύει μόνο η δεξιά αλλά και η αριστερά.
Μας μιλούν για «ανάπτυξη» που με αυτά τα βάρη του κράτους δεν θα έρθει ποτέ.
Από την άλλη πρέπει να περιμένουμε τους πλουσίους να γίνουν πλουσιότεροι για να επωφεληθούν λέει και οι φτωχότεροι η επικρατούσα ιδεολογία.
Σύμφωνα με αυτή την κοινή αντίληψη, μας λέει ο BAUMAN ZYGMUNT ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσουμε τους φτωχούς και να τους απαλλάξουμε από τη δυστυχία τους είναι να επιτρέψουμε στους πλουσίους να γίνουν πλουσιότεροι: αν οι πλούσιοι πληρώνουν λιγότερους φόρους, τότε εμείς οι υπόλοιποι θα βρεθούμε σε καλύτερη κατάσταση. Συνεπώς, ο πλούτος των ολίγων μας ωφελεί όλους. Αυτές οι κοινές αντιλήψεις έρχονται ωστόσο σε αντίθεση με την καθημερινή μας εμπειρία, με μια πληθώρα ευρημάτων βασισμένων σε μελέτες και φυσικά με τη λογική.
Αυτό το παράδοξο χάσμα ανάμεσα στα αδιάσειστα τεκμήρια και τις κοινές αντιλήψεις, μας κάνει να σταθούμε και να αναρωτηθούμε: γιατί αυτές οι αντιλήψεις είναι τόσο διαδεδομένες και γιατί αντιστέκονται στα συσσωρευμένα και διαρκώς αυξανόμενα τεκμήρια που αποδεικνύουν το αντίθετο;
Ο Bauman καταγράφει και αναλύει τις υπόρρητες υποθέσεις και τις αστόχαστες πεποιθήσεις στις οποίες βασίζονται οι παραπάνω αντιλήψεις και βρίσκει πως, μία προς μία, είναι ψευδείς, απατηλές και παραπλανητικές.
Ο Ανδρέας Ν. Λύτρας Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου καθώς έχει διατελέσει Διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας, μας τεκμηριώνει επιστημονικά με μια σειρά άρθρα, ανάλογους ισχυρισμούς προς την διάγνωση. Αλλά δεν προτείνει μόνο την προοδευτική φορολογία όπως ο Πικετύ ως θεραπεία στις αντινομίες και στις μεγάλες ανισότητες. Προτείνει την συγκρότηση του Κοινωνικού Κεφαλαίου και των κοινωνικών ενώσεων των συνεταιριστικών τραπεζών που συγκεντρώνουν κεφάλαια για επενδύσεις με συνεταιρισμούς, αλληλοασφαλιστικά ταμεία και κοινωνικές επιχειρήσεις.
Βασίλης Τακτικός
ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ
Ανδρέας Ν. Λύτρας
Ένας από τους πιο ευτράπελους μύθους της σύγχρονης εποχής είναι ότι δεν υπάρχουν κοινωνικές τάξεις και πως δεν υπάρχει ενεργής βάση της μεγάλης οικονομικής ανισότητας, καθώς η «πραγματικότητα» που κυριαρχεί είναι η πάνδημη επικράτηση της «μεσαίας τάξης»,[1] μαζί με την πρόσφατη συνοδό επινόηση: την «παγκόσμια μεσαία τάξη».[2] Όλες αυτές οι αναλύσεις, αν δεν αποτελούν απλοϊκές προπαγανδιστικές ατάκες, στερούνται οποιασδήποτε ευστάθειας και σοβαρότητας. Παρόμοια χαρακτηριστικά έχουν και οι περιφέροντες ανάλογες απόψεις. Ορισμένοι, από την χορεία των εξαιρετικά πλούσιων και των εκπροσώπων τους, διαβιβάζουν με τους ισχυρισμούς τους την υπέρτατη ανάγκη τους, να αποδείξουν ότι ο πλούτος τους δεν έχει δυσμενείς συνέπειες στις μεγάλες μάζες του πληθυσμού. Ο πλούτος τους δεν δημιουργεί φτώχεια, αλλά δημιουργείται από το πρόσθετο πλεόνασμα, από το οποίο ισόρροπα, αλλά όχι ισοδύναμα, ωφελούνται και όσοι δεν ανήκουν στην ελάχιστη μειονότητά τους. Όσοι δίνουν βάση σε τέτοιες απόψεις και δεν μοιράζονται τις ίδιες υλικές προνομίες είτε δεν έχουν τις πνευματικές ετοιμότητες να τεκμηριώσουν τα δεδομένα της πραγματικότητας είτε είναι βαθύτερη επιθυμία τους η αποστασιοποίηση από την πραγματικότητα, προκειμένου να διατηρήσουν την αίσθηση της κατάκτησης κάποιας ευτυχίας στον ταπεινό βίο τους.
ΠΕΡΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Ανδρέας Ν. Λύτρας
Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα: αυτό είναι το τριαδικό σύνθημα, για την προβολή των αρχών της γαλλικής επανάστασης. Σε σημαντικό βαθμό αυτό το σύνθημα επικοινωνεί με το περιεχόμενο της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (Αύγουστος του 1789),[1] για να περιγραφεί τελικά, μετά από πολιτικές περιπέτειες, ως αναπόσπαστο στοιχείο της νέας νομιμότητας έναντι των χαρακτηριστικών του παλαιού καθεστώτος, στους επίσημους συμβολισμούς της Γ΄ Γαλλικής Δημοκρατίας.[2] Θεωρούμε, σήμερα, τις τρεις αρχές, ως αναπόσπαστες των προϋποθέσεων και των ενεργών χαρακτηριστικών της οργάνωσης της νεωτερικής πολιτείας. Τις θεωρούμε αυτονόητες και πραγματοποιημένες, ενώ δεν ήταν για μια μακρά περίοδο και, κατά μείζονα λόγο, σε ορισμένες διαστάσεις τους δεν έχουν πλήρως υλοποιηθεί, κατά την περίοδο (πλέον) των δύο αιώνων, μετά την ολοκλήρωση της μέγιστης των αστικών επαναστάσεων.
Ο ΕΚΔΗΜΟΚΡΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Ανδρέας Ν. Λύτρας
Η απασχόληση είναι ένα πεδίο για την απόλυτη έκφραση των τεράστιων οικονομικών διαφορών και μια υπόδειξη της ασυμμετρίας της επιχειρηματικής δράσης, στον αναπτυγμένο κόσμο. Το επόμενο Διάγραμμα (3) μάς βεβαιώνει ότι η μεγάλη μάζα των εργαζομένων είναι μισθωτοί και στη διάρκεια των είκοσι τελευταίων ετών γίνονται ακόμη περισσότεροι. Οι εργοδότες είναι λίγοι και η εξέλιξη της αναλογίας τους είναι εμφανώς φθίνουσα. Οι αυτοαπασχολούμενοι στις πρωτοπόρες χώρες της οικονομικής ανάπτυξης είναι μια περιορισμένη ομάδα και η δυναμική τους είναι αρνητική στη μέση χρονική διάρκεια, με λίγες εξαιρέσεις. Με αυτήν την έννοια, προοιωνίζονται τις προοπτικές, για τους εργαζόμενους για δικό τους λογαριασμό, των υπόλοιπων αναπτυγμένων χωρών που ακολουθούν το δεδομένο πρότυπο του οικονομικού εκσυγχρονισμού
ΚΡΑΤΟΣ, ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ
Προς την οικονομία των «τριών ισοδύναμων συνεισφορών»;
Ανδρέας Ν. Λύτρας
Έχουμε την σχεδόν απόλυτη αίσθηση, ότι καπιταλισμός της εποχής της νεωτερικής κοινωνίας είναι μια οικονομία, με απόλυτη κυριαρχία της κερδοσκοπικής επιχείρησης. Από την άποψη της παραγωγής του πλούτου η αίσθηση αυτή είχε κάποια βάση μέχρι ίσως το 1933. Την περίοδο μετά την κρίση του 1929-30 έγινε σαφές ότι οι λειτουργίες της ελεύθερης αγοράς είναι επισφαλείς για την οικονομική σταθερότητα του ίδιου του καπιταλισμού. Οι μετασχηματισμοί, μετά το 1933, κατέστησαν το κράτος τον μεγαλύτερο ενιαίο εργοδότη. Η κατάσταση αυτή εδραιώθηκε στη μεταπολεμική εποχή.
Παρά τη μεσολάβηση της σχεδόν τριακονταεπταετούς περιόδου που μεσολάβησε από την πολιτική επιβολή του νεοφιλελεύθερου πολιτικού δόγματος, το οποίο εμφορείται από τις εισηγήσεις της νέας εκδοχής της νέο-κλασικής οικονομικής θεωρίας, οι δημόσιες δαπάνες αποτελούν λεόντιο μερίδιο του ετήσιου ΑΕΠ των αναπτυγμένων χωρών. Είναι περισσότερο από προφανές ότι η κρατική επιβολή στη λειτουργία της οικονομίας είναι απόλυτη και το σπουδαιότερο είναι, ότι μέσω αυτής της επιβολής δεν κατέστη δυνατή η επίτευξη και η διατήρηση του κοινωνικού εξισωτισμού στη μακρά διάρκεια. Το κράτος με σταθερότητα απέσπασε τον πλούτο από τις μεγάλες μάζες των φορέων κατώτερων και μεσαίων εισοδημάτων. Διένειμε εκ του αποτελέσματος αυτόν τον πλούτο, κυρίως και με διάφορα προσχήματα ή ενεργείς αιτίες, στους κατόχους εμπορικών ή βιομηχανικών επιχειρήσεων, στους εισαγωγείς και παραγωγούς όπλων και συναφών συστημάτων, τις διεθνείς επιχειρήσεις παραγωγής και εμπορίας φαρμάκων ή ιατρικών μηχανημάτων. Αντί να βελτιώθουν οι συσχετισμοί των εισοδημάτων στις αναπτυγμένες χώρες, το χάσμα διευρύνθηκε από την κρατική πολιτική.
Η καταπολέμηση της ανεργίας και η κοινωνική αλληλεγγύη
Μια εναλλακτική πρόταση:
Συμφιλίωση της Κατοχής του Αποθέματος
με την Απασχόληση και
με τη Νέα Δραστηριοποίηση στις Περιφέρειες
[Πρόγραμμα Σ.Κ.Απ.Α.Νέα (ς) Δρα.Π.]
Ανδρέας Ν. Λύτρας
1 Το πρόγραμμα για την ενίσχυση της απασχόλησης
Το Πρόγραμμα για την καταπολέμηση της ανεργίας [Σ.Κ.Απ.Α.Νέα (ς) Δρα.Π.] είναι ένα ευέλικτο, πολύ ευρύ και εύκολο, στην εφαρμογή του, πρόγραμμα για την ενίσχυση της απασχόλησης και, ισοδυνάμως, την καταπολέμηση της ανεργίας.
Το πρόγραμμα δημιουργεί:
-Αύξηση της απασχόλησης.
-Ενεργή και άμεση πρόσβαση στην εργασία για τους ανέργους και τα άτομα με μακρά και αθέλητη αποχή από την εργασία.
-Ενίσχυση της εργασιακής αυτοπεποίθησης και της οικονομικής αισιοδοξίας των σημερινών ανέργων και μη εργαζομένων.
-Απρόσκοπτη ιδιωτική χρηματοδότηση, με αντισταθμιστικές κρατικές επιχορηγήσεις ή και κοινοτικές συγχρηματοδοτήσεις. Οι κρατικές συνεισφορές σε ένα μεγάλο βαθμό επιστρέφουν, μέσω των φόρων και των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία.
-Επιχειρηματικά κέρδη, χωρίς άμεσες δεσμεύσεις προς εργαζομένους και εμφανείς διακινδυνεύσεις.
-Αξιοποίηση της διαθέσιμης εργασίας από τις κοινωνικές οργανώσεις και τους συνεταιρισμούς, με προοπτική τη συνεισφορά τη σταθερή υποστήριξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Η μικρή επιβάρυνση της κοινωνικής οικονομίας, με το εξαιρετικά χαμηλό κόστος εργασίας, διασφαλίζει την απρόσκοπτη ενίσχυση των δραστηριοτήτων της, σε διαρκείς ή ακόμη και σε ασυνεχείς πρωτοβουλίες, χωρίς μόνιμες δεσμεύσεις προς τους αυτόνομους εργαζόμενους.
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Πρόλογος του Luca Jahier Ως Πρόεδρος της Ομάδας Διαφόρων Δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), θα ήθελα να χαιρετίσω θερμά την παρούσα μελέτη σχετικά με την κατάσταση της κοινωνικής οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ανατέθηκε από την ΕΟΚΕ και διεξήχθη από το CIRIEC. Πολλές αλλαγές έχουν σημειωθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη δημοσίευση της προηγούμενης μελέτης για το ίδιο θέμα το 2008, και θεωρήθηκε απαραίτητη η επανεξέταση του πεδίου εφαρμογής και του αντίκτυπου του τομέα, τόσο στα κράτη μέλη της ΕΕ όσο και στις υπό προσχώρηση/υποψήφιες χώρες (Κροατία και Ισλανδία αντιστοίχως).
[1] U.S. Department Of Commerce (Economics and Statistics Administration), Office of the Vice President of the United States (Middle Class Task Force), Middle Class in America, Washington D.C., 2010 (January)? A. Banerjee, E. Duflo, "What is Middle Class about the Middle Classes Around the World?", MIT, Department of Economics, Working Papers, No. 07-29, Cambridge Mass., 2007.
[2] H. Kharas, "The Emerging Middle Class in Developing Countries", OECD, Development Centre, Working Papers, No. 285, 2010 (January).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου