Πρόγραμμα OLEUM χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ: διασφάλιση της ποιότητας και της γνησιότητας του ελαιολάδου
01 December 2016
Κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων ετών, στο πλαίσιο του προγράμματος OLEUM θα γίνει ανάπτυξηι νέων και βελτίωση ήδη υπαρχουσών ν αναλυτικών μεθόδων για την ανίχνευση περιπτώσεων νοθείας του ελαιόλαδου και τη βελτιίωση της ανταλλαγής τεχνογνωσίας με την εδραίωση μιας ευρείας κοινότητας αποτελούμενης από εργαστήρια και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα του ποιοτικού ελέγχου. Οι βελτιώσεις στην ποιότητα, την ασφάλεια και τη γνησιότητα του ελαιολάδου θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και ,εν τέλει, την ανταγωνιστικότητα της αγοράς ελαιολάδου στην ΕΕ.Νοθεία ελαιολάδου
Η Ευρώπη είναι επί του παρόντος ο μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου συγκεντρώνοντας πάνω από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής. Ωστόσο, οι χώρες εκτός ΕΕ αυξάνουν την εγχώρια παραγωγή τους, ενισχύοντας έτσι την ανταγωνιστικότητά τους στην παγκόσμια αγορά ελαιολάδου. Αυτή η αυξημένη ανταγωνιστικότητα, σε συνδυασμό με τις διευρυνόμενες αγορές και την έλλειψη αποτελεσματικών και εναρμονισμένων αναλυτικών μεθόδων για τον εντοπισμό περιπτώσεων νοθείας στον τομέα του ελαιολάδου, έχει προκαλέσει σημαντικές αδυναμίες τις οποίες μπορούν να εκμεταλλευτούν .όσοι επιτελούν νοθεία. Η υψηλή τιμή του ελαιολάδου, τα ξεχωριστά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του, καθώς και η φήμη του ως πηγή λιπαρών με υψηλή διατροφική αξία, καθιστά επίσης το ελαιόλαδο στόχο νοθείας ή παράνομης ανάμιξης με άλλα φυτικά έλαια ή σκοπίμως παραπλανητικής σήμανσης των φθηνότερων κατηγοριών ελαιολάδου. Συνεπώς, η νοθεία του ελαιολάδου που αποσκοπεί σε οικονομικό όφελος, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πηγές νοθείας γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ.
Στόχοι του προγράμματος OLEUM
Ο συνολικός στόχος του προγράμματος OLEUM είναι η αποτελεσματικότερη διασφάλισητης ποιότητας και της γνησιότητας του ελαιολάδου με διευκόλυνση της ανίχνευσης και προαγωγή της πρόληψης της νοθείας στον τομέα του ελαιολάδου. Αυτός ο στόχος υποστηρίζεται από τρεις επιμέρους στρατηγικούς στόχους:
- Την ανάπτυξη νέων και/ή βελτιωμένων αναλυτικών μεθόδων για τη διασφάλιση της ποιότητας και της γνησιότητας του ελαιολάδου.
- Την ανάπτυξη της τράπεζας δεδομένων OLEUM – μιας online, ολοκληρωμένης βάσης δεδομένων διασφάλισης ποιότητας με αναλυτικές μεθόδους και δεδομένα που αφορούν στο ελαιόλαδο και σχετίζονται με χημικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (π.χ. γεύση, οσμή και υφή).
- Την ανάπτυξη και την υποστήριξη μιας παγκόσμιας κοινότητας εξειδικευμένων εργαστηρίων ανάλυσης του ελαιολάδου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ευρέους δικτύου OLEUM.
Αναμενόμενα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγεται στο πλαίσιο του προγράμματος OLEUM
Η κοινοπραξία των συμμετεχόντων εντόπισε τέσσερα κύρια πεδία που χρήζουν βελτίωσης και πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω της έρευνας και της ανάπτυξης στον τομέα του ελαιολάδου. Η κοινοπραξία του ΟLEUM θα διεξάγει ερευνητικές δραστηριότητες και θα παράγει αποτελέσματα στα εξής τέσσερα πεδία:
- Νομοθετικό και κανονιστικό: Παρά τις τακτικές αναθεωρήσεις, το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο δεν είναι πλήρες ούτε επαρκώς αποτελεσματικό αναφορικά με την πρόληψη συνηθισμένων και νέων τύπων νοθείας. Στο πλαίσιο του OLEUM θα αναπτυχθεί μια σειρά δυνητικών λύσεων προκειμένου να βοηθήσει την ΕΕ, τις διεθνείς κανονιστικές αρχές και τους φορείς που είναι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής ώστε να βελτιώσουν τα κανονιστικά πρότυπα.
- Αναλυτικό: Στο πλαίσιο του OLEUM θα αναθεωρηθούν υπάρχουσες αναλυτικές μέθοδοι για την αξιολόγηση της ποιότητας του ελαιολάδου και την ανίχνευση περιπτώσεων νοθείας με επισήμανση των μειονεκτημάτων και βελτίωση της απόδοσης και της αποτελεσματικότητάς τους (π.χ. βελτίωση της ευαισθησίας και της ευκολίας στη χρήση, μείωση του χρόνου και του κόστους ανάλυσης). Στο πλαίσιο του προγράμματος θα ενισχυθεί η μεθοδολογία της οργανοληπτικής αξιολόγησης μέσα από μια βελτιωμένη αναπαραγωγιμότητα των αποτελεσμάτων και με ανάπτυξη μιας ποσοτικής διαδικασίας για την υποστήριξή τους. Επίσης, στόχος του OLEUM θα είναι η αναζήτηση νέων αναλυτικών δεικτών για την εξακρίβωση της σύστασης μιγμάτων, την εκτίμηση της φρεσκάδας και της ελάχιστης χρονικής διάρκειας διατήρησης της ποιότητας του ελαιολάδου, καθώς και για τον έλεγχο της συμμόρφωσής του σε σχέση με την δηλωμένη γεωγραφική προέλευση.
- Εναρμόνιση και συντονισμός: Στο πλαίσιο του προγράμματος OLEUM θα προταθούν βελτιώσεις στους διεθνείς κανονισμούς, όπως το να συμπεριληφθούν νέες μέθοδοι και υλικά αναφοράς και να προαχθεί η μεταφορά τεχνογνωσίας σε μια ευρύτερη κοινότητα επιστημόνων που δραστηριοποιούνται στην εξέταση του ελαιολάδου. Η διαδικτυακή, φιλική προς τον χρήστη, βάση δεδομένων του OLEUM θα αποθηκεύει συγκεντρωτικές πληροφορίες για τις υφιστάμενες και τις αναδυόμενες παράνομες πρακτικές και την έρευνα που διεξάγεται τόσο από την κοινοπραξία του OLEUM όσο και από υφιστάμενες αξιόπιστες αλλά διασκορπισμένες πηγές.
- Εμπιστοσύνη των καταναλωτών και της αγοράς: Το πρόγραμμα OLEUM θα ενισχύσει αυξήσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και της αγοράς στα προϊόντα του ελαιολάδου με την ανάπτυξη μιας απλής, αξιόπιστης και πρακτικά πολυμετοχικής;στρατηγικής για τη διάδοση πληροφοριών, ώστε να συνεισφέρει στη διατήρηση της εικόνας του ελαιολάδου σε παγκόσμια κλίμακα. Η στρατηγική θα περιλαμβάνει τη δημοσίευση ειδικά προσαρμοσμένων ανακοινώσεων προς το κοινό και τη μεταφορά γνώσης και διάδοσης της τεχνογνωσίας στις βιομηχανίες, την επιστημονική κοινότητα και τους ρυθμιστικούς φορείς.
Σχετικά με την κοινοπραξία
Το πρόγραμμα OLEUM ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου 2016 και θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια. Το πρόγραμμα συντονίζει η καθηγήτρια Tullia Gallina Toschi του Τμήματος Γεωπονικών Επιστημών και Επιστήμης των Τροφίμων του Πανεπιστημίου της Μπολόνια στην Ιταλία. Είκοσι εταίροι από δεκαπέντε χώρες συμπράττουν με εξειδικευμένες γνώσεις και ικανότητεέςστα πεδία της ανάλυσης τροφίμων, της νομοθεσίας των τροφίμων, του σχεδιασμού βιομηχανικού εξοπλισμού, της βιοπληροφορικής, της επικοινωνίας και της ανταλλαγής γνώσεων.
Το OLEUM χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα πλαίσιο Ορίζοντας 2020 της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία στο πλαίσιο της Κοινωνικής Πρόσκλησης 2 – Επισιτιστική ασφάλεια, βιώσιμη γεωργία και δασοκομία, θαλάσσια, ναυτιλιακή έρευνα και έρευνα εσωτερικών υδάτων και βιοοικονομία. Επιχορήγηση με αριθ. 635690.
