Τι είναι;
Η μαζική προσφορά προϊόντων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, έχει οδηγήσει τις επιχειρήσεις και κυρίως τις κρατούσες πια πολυεθνικές εταιρείες, στην αναζήτηση τρόπων για γρηγορότερη και ευκολότερη σύναψη συμβάσεων. Στην κατεύθυνση αυτή, συμβάλλει η χρήση προδιατυπωμένων Γενικών Όρων Συναλλαγών (ΓΟΣ) οι οποίοι αφορούν πλήθος μελλοντικών συμβάσεων.
Πως πρέπει να διατυπώνονται;
Oι Γενικοί Όροι Συναλλαγών, πρέπει να διατυπώνονται πάντα γραπτώς και πάντα στην ελληνική γλώσσα, εάν η σχετική σύμβαση καταρτίζεται στην Ελλάδα, κατά τρόπο σαφή, συγκεκριμένο και εύληπτο, σε εμφανές σημείο. Βάσει της αρχής της διαφάνειας, που διαπνέει συνολικά το Δίκαιο Προστασίας του Καταναλωτή, ο μέσος καταναλωτής, θα πρέπει, μελετώντας τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών, να είναι σε θέση να ενημερώνεται με σαφήνεια, για τις έννομες συνέπειες των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών του. Σε γενικότερο πλαίσιο, θα πρέπει οι Γενικοί Όροι Συναλλαγών να διατυπώνονται με τρόπο τέτοιο, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να αντιληφθεί πλήρως το περιεχόμενό τους.
Ευνοούν οι Γενικοί Όροι Συναλλαγών τον καταναλωτή;
Μέσω των Γενικών Όρων Συναλλαγών, οι ασκούσες εμπορική δραστηριότητα επιχειρήσεις, εκφράζουν τις συμβατικές τους επιθυμίες και όπως είναι φυσικό, συνήθως υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους. Δεν αφήνουν στον καταναλωτή περιθώριο ατομικής διαπραγμάτευσης και ως εκ τούτου περιορίζουν τη συμβατική ελευθερία του στο να τους αποδεχθεί, προχωρώντας στη σύναψη της σύμβασης ή όχι.
Γενικοί Όροι Συναλλαγών και Ηλεκτρονικό Εμπόριο
Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι πλέον πολύ διαδεδομένες, ιδιαίτερα με την τεχνολογική «επανάσταση» που έφερε η ολοένα και ευκολότερη πρόσβαση στο Internet, την τελευταία δεκαετία. Σήμερα, πληθώρα συναλλαγών πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά. Συνηθέστερες είναι οι τραπεζικές συναλλαγές, οι on line αγορές αγαθών και υπηρεσιών, και ο κατάλογος δε σταματά εδώ. Οι συμβάσεις αυτές, συνάπτονται εξ’ αποστάσεως, περιορίζοντας προφανώς ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα ατομικής διαπραγμάτευσης καταναλωτή και προμηθευτή. Ως εκ τούτου, οι όροι τίθενται κατά κύριο λόγο από τον δεύτερο, μειώνοντας τη διαπραγματευτική δύναμη του καταναλωτή, ο οποίος, δεδομένου και του απρόσωπου τρόπου σύναψης της σύμβασης, θα πρέπει να είναι προσεκτικός και ενημερωμένος.
Καταχρηστικοί Γενικοί Όροι Συναλλαγών
Καταχρηστικός, είναι ένας όρος, ο οποίος διαταράσσει σημαντικά την ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων προμηθευτή και καταναλωτή. Ακριβέστερα, είναι καταχρηστικός, όταν παρέχει παραπάνω δικαιώματα στον προμηθευτή, ο οποίος είναι το ισχυρότερο συμβαλλόμενο μέρος, ή επιβαρύνει τον καταναλωτή με αδικαιολόγητα πολλές υποχρεώσεις. Σύμφωνα πάντα με το νόμο, καταχρηστικός είναι ένας όρος ο οποίος:
• Περιορίζει τις ανειλημμένες συμβατικές υποχρεώσεις και ευθύνες του προμηθευτή
• Δίνει στον προμηθευτή το δικαίωμα μονομερούς τροποποίησης ή λύσης της σύμβασης, χωρίς ορισμένο, ειδικό και σπουδαίο λόγο, ο οποίος αναφέρεται στη σύμβαση
• Δίνει στον προμηθευτή το δικαίωμα να κρίνει μονομερώς αν η παροχή του είναι σύμφωνη με τη σύμβαση
• Επιτρέπει στον προμηθευτή να μην εκτελέσει τις υποχρεώσεις του χωρίς σπουδαίο λόγο
• Χωρίς σπουδαίο λόγο αφήνει αόριστο το τίμημα, και δεν επιτρέπει το προσδιορισμό του, με κριτήρια ειδικά καθορισμένα στη σύμβαση και εύλογα στον καταναλωτή
• Περιορίζει την ευθύνη του προμηθευτή για κρυμμένα ελαττώματα του πράγματος
• Αποκλείει ή περιορίζει υπέρμετρα την ευθύνη του προμηθευτή
• Αποκλείει ή περιορίζει τη νόμιμη ευχέρεια του καταναλωτή να μην εκτελέσει τη σύμβαση
ΠΡΟΣΟΧΗ! Αυτές είναι κάποιες μόνο από τις περιπτώσεις καταχρηστικών όρων. Συνολικά ο νόμος αναφέρει 32 περιπτώσεις, χωρίς όμως να είναι δεσμευτικές. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση σημαντικής διατάραξης ισορροπίας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ο καταναλωτής μπορεί να επικαλεστεί καταχρηστικότητα του όρου.
Ο καταναλωτής θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να γνωρίζει ότι:
• Όταν αγνοεί τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών χωρίς δική του ευθύνη, ιδίως όταν ο προμηθευτής δεν του υπέδειξε την ύπαρξή τους ή του στέρησε τη δυνατότητα να λάβει πραγματική γνώση του περιεχομένου τους, τότε δε δεσμεύεται από τους όρους αυτούς
• Όροι που συμφωνήθηκαν μετά από ατομική διαπραγμάτευση των συμβαλλόμενων (ειδικοί όροι), υπερισχύουν των αντίστοιχων Γενικών Όρων Συναλλαγών
• Γενικοί Όροι Συναλλαγών που διατυπώθηκαν μονομερώς από τον προμηθευτή, σε περίπτωση αμφιβολίας, ερμηνεύονται υπέρ του καταναλωτή
• Ο προμηθευτής δεν μπορεί να επικαλεσθεί την ακυρότητα ολόκληρης της σύμβασης, για το λόγο ότι ένας ή περισσότεροι γενικοί όροι είναι άκυροι ως καταχρηστικοί.
Τι θα πρέπει να κάνει ο καταναλωτής;
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, συχνά οι Γενικοί Όροι Συναλλαγών, δεν τίθενται προς το συμφέρον του καταναλωτή, καθώς ενισχύουν τη διαπραγματευτική δύναμη του φορέα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επομένως, θα πρέπει ο καταναλωτής να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικός.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να μελετά με την απαιτούμενη προσοχή τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών, προτού προχωρήσει στη σύναψη της σύμβασης και την ίδια στιγμή να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα ενημερωμένος για τα δικαιώματά και τις υποχρεώσεις του.
Θα πρέπει να θυμάται ότι δεν είναι απροστάτευτος μπροστά στη δύναμη και τις τυχόν αυθαιρεσίες των προμηθευτών καθώς ο Νόμος Προστασίας του Καταναλωτή, και γενικότερα η κοινοτική και εθνική νομοθεσία, κατοχυρώνει τα δικαιώματά του έναντι του εκάστοτε προμηθευτή.
Για οποιοδήποτε πρόβλημα, παράπονο ή καταγγελία, που αφορά τις συναλλαγές σας, μπορείτε να απευθύνεστε στην Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος.
• Τηλ: 210-8817730
• Web: www.eeke.gr
• e-mail: info@eeke.gr
