ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΟΓΑ: Πώς χορηγείται επίδομα σε ανασφάλιστους υπερήλικες
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
Όλες τις λεπτομέρειες για τη χορήγηση του επιδόματος στους ανασφάλιστους υπερήλικες από τον ΟΓΑ, περιλαμβάνει εγκύκλιος του Οργανισμού. Ορίζονται αναλυτικά οι προϋποθέσεις χορήγησης, το εισοδηματικό κριτήριο, τα περιουσιακά κριτήρια, η έναρξη καταβολής του επιδόματος και ο τρόπος υπολογισμού του. Επίσης, καταγράφονται τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος, ενώ υπάρχουν ξεχωριστά παραδείγματα, για όλες τις περιπτώσεις δικαιούχων.
Το επίδομα χορηγείται τον επόμενο μήνα από την υποβολή της σχετικής αίτησης και ανέρχεται στα 360 ευρώ το μέγιστο, εφόσον πληρούνται αθροιστικά όλες οι προϋποθέσεις, όπως περιγράφονται ακολούθως για τους ανασφάλιστους υπερήλικες οι οποίοι θα πρέπει να:
– Έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.
– Δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν σύνταξη από το εξωτερικό ή οποιαδήποτε ασφαλιστική ή προνοιακή παροχή από την Ελλάδα, μεγαλύτερη από το πλήρες ποσό του μηνιαίου επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Το ποσό του επιδόματος καταβάλλεται πλήρες για όσους πληρούν αθροιστικά τα κριτήρια και έχουν συμπληρώσει στη χώρα τουλάχιστον 35 πλήρη έτη διαμονής και μειώνεται κατά 1/35 για κάθε ένα έτος που υπολείπεται αυτών. Σε περίπτωση που η σύνταξη ή παροχή που λαμβάνουν από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, είναι μικρότερη από το επίδομα, οι δικαιούχοι μπορούν να λάβουν το ποσό της διαφοράς που προκύπτει μετά την αφαίρεση του ποσού της σύνταξης ή παροχής που λαμβάνουν από το επίδομα. Αν το ποσό που προκύπτει είναι μικρότερο από 20 ευρώ δεν καταβάλλεται το επίδομα. Σε περίπτωση μεταβολής του ποσού της σύνταξης ή της παροχής που λαμβάνουν από το εξωτερικό ή την Ελλάδα, αντίστοιχα, οι δικαιούχοι υποχρεούνται να το δηλώσουν αμέσως, προκειμένου να τροποποιηθεί αναλόγως το ποσό του επιδόματος. Για όσους λαμβάνουν σύνταξη ή άλλη παροχή από οποιοδήποτε φορέα του εξωτερικού, η νομισματική ισοτιμία λαμβάνεται υπόψη την 1η εργάσιμη ημέρα του έτους κατά τη χορήγηση, την επαναχορήγηση ή την τροποποίηση του ποσού της παροχής που λαμβάνουν από τον αρμόδιο για την καταβολή αυτής φορέα, λόγω αλλαγής του ποσού της σύνταξης που λαμβάνουν από τον φορέα του εξωτερικού.
– Διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα: 1) Δεκαπέντε συνεχόμενα έτη πριν από την υποβολή της αίτησης για τη λήψη του επιδόματος. 2) Δεκαπέντε έτη μεταξύ του 17ου και του 67ου έτους της ηλικίας τους, εκ των οποίων τα δέκα συνεχόμενα πριν από την υποβολή της αίτησης και εξακολουθούν να διαμένουν στην Ελλάδα και μετά τη λήψη της παροχής.
– Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 4.320 ευρώ ή, στη περίπτωση εγγάμων, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 8.640 ευρώ.
– Εξαιρούνται της παροχής οι μοναχοί/ές, οι οποίοι διαμένουν σε Ιερές Μονές και συντηρούνται από αυτές και όσοι εκτίουν ποινή στερητικής της ελευθερίας.
– Εξαιρούνται επίσης οι ανασφάλιστοι υπερήλικες και αυτοί που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, εφόσον ο/η σύζυγος λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή μεγαλύτερη από την παροχή. Εισοδηματικό κριτήριο
Για τον καθορισμό του ετήσιου ατομικού (4.320 ευρώ) ή οικογενειακού (8.640 ευρώ) εισοδήματος (φορολογητέου, απαλλασσόμενου ή φορολογούμενου με ειδικό τρόπο), δεν υπολογίζονται :
α. Οι οικονομικές ενισχύσεις που χορηγούνται σε άτομα με αναπηρίες λόγω της αναπηρίας τους.
β. Το διατροφικό επίδομα που χορηγείται στους πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και στους μεταμοσχευμένους.
γ. Το επίδομα ανεργίας.
δ. Η διατροφή που καταβάλλεται σε ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο.
Όταν τα παραπάνω επιδόματα δηλώνονται στη φορολογική δήλωση θα αφαιρούνται, από το ετήσιο ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα. Δεν αφαιρούνται από το ετήσιο ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα, άλλα προνοιακά επιδόματα, όπως το στεγαστικό επίδομα, το επίδομα ομογενών, το επίδομα ορεινών και μειονεκτικών περιοχών κλπ.
Επισημαίνεται ότι, στο συνολικό ετήσιο ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα θα συνυπολογίζεται και σύνταξη ή συντάξεις από το εξωτερικό, έστω και αν δεν έχουν δηλωθεί στη φορολογική δήλωση που υποβλήθηκε στην Ελλάδα, αφού πρώτα το ποσό μετατραπεί σε ευρώ.
Επίσης στο οικογενειακό εισόδημα θα συνυπολογίζεται και η σύνταξη ανασφάλιστου υπερήλικα ή το επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων που λαμβάνει ο/η σύζυγος του αιτούντα ή της αιτούσας.
Δεν υπολογίζεται επίσης το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης.
Περιουσιακά κριτήρια
Ακίνητη περιουσία: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος, σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 90.000 ευρώ.
β. Κινητή περιουσία: Το τεκμήριο αντικειμενικής δαπάνης της κινητής περιουσίας του αιτούντος (επιβατικά ΙΧ, ΜΧ αυτοκίνητα ή και δίκυκλα) δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της, το ποσό των 6.000 ευρώ.
Έναρξη καταβολής επιδόματος
Ο χρόνος έναρξης καταβολής της παροχής θα είναι η 1η του επόμενου της υποβολής της αίτησης μήνα.
Αν αποδειχθεί ότι ο/η αιτών/ούσα συμπληρώνει την απαιτούμενη νόμιμη και μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα σε χρόνο μεταγενέστερο της υποβολής της αίτησης-δήλωσης, το επίδομα χορηγείται από την πρώτη του επόμενου μήνα που ο/η αιτών/ούσα συμπληρώνει την μόνιμη και νόμιμη 15ετή συνεχή πριν την υποβολή της αίτησης ή την 15ετή μεταξύ του 17ου και 67ου έτους της ηλικίας τους, από την οποία 10ετή συνεχή πριν την υποβολή της αίτησης, διαμονή. Επίσης ορίζεται ότι, οι εκκρεμείς αιτήσεις για χορήγηση σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα, σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας (δηλαδή μέχρι και την κρίση του οργάνου ενστάσεων του ΟΓΑ), κατά τη δημοσίευση του Ν. 4387/2016 (12.5.2016) εξετάζονται με τις προϋποθέσεις του νόμου αυτού.
Υπολογισμός μηνιαίου ποσού επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων
Το πλήρες ποσό του επιδόματος (δηλ. 360 ευρώ) θα χορηγείται, εφόσον πληρούνται αθροιστικά όλες οι προϋποθέσεις και μόνο σε όσους έχουν 35 έτη τουλάχιστον μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα. Σε περίπτωση που ο δικαιούχος του επιδόματος δεν συμπληρώνει 35 πλήρη έτη μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα το ποσό θα είναι ανάλογο των ετών μόνιμης και νόμιμης διαμονής.
Σε περίπτωση που λαμβάνει ή δικαιούται να λάβει σύνταξη από την Ελλάδα ή το εξωτερικό κ.λπ. από το ποσό που θα προκύπτει κατά τον ανωτέρω αναφερόμενο τρόπο υπολογισμού θα αφαιρείται και το ποσό σύνταξης που λαμβάνει ή δικαιούται να λάβει κ.λπ.
Παραδείγματα: 1) Έστω ότι δικαιούχος διαμένει μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα 34 χρόνια και πληροί αθροιστικά τις προϋποθέσεις του άρθρου 93 του Ν. 4397/2016 θα λάβει επίδομα ίσο με 360 Χ 34/35 = 349,71 ευρώ. 2) Έστω ότι δικαιούχος λαμβάνει από τον αλβανικό φορέα 100 ευρώ σύνταξη και διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα 15 χρόνια θα λάβει επίδομα ίσο με 360 ευρώ Χ 15/35 = 154,29 ευρώ – 100 ευρώ = 54,29 ευρώ. 3) Έστω ότι δικαιούχος λαμβάνει από τον ΟΑΕΕ σύνταξη 200 ευρώ και διαμένει στην Ελλάδα 35 χρόνια θα λάβει επίδομα ίσο με 360 ευρώ – 200 ευρώ = 160 ευρώ. 4) Έστω ότι δικαιούχος λαμβάνει σύνταξη από τη Γεωργία 140 ευρώ και διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα 15 χρόνια δεν θα λάβει επίδομα επειδή το ποσό που απομένει είναι κάτω των 20 ευρώ δηλαδή 360 Χ 15/35 = 154,29 ευρώ – 140 ευρώ = 14,29 ευρώ. Επανέλεγχος, προαναγγελία διακοπής, αναστολή καταβολής του επιδόματος Για θέματα που αφορούν στα όργανα απονομής του επιδόματος και στη διαδικασία χορήγησης (π.χ. διενέργεια επανελέγχου, προαναγγελία διακοπής, αναστολή καταβολής του επιδόματος) εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 55 και 56 του Π.Δ/τος 78/1998 «Καταστατικό Ασφάλισης και Συνταξιοδότησης Αγροτών».
Συνταξιούχοι ανασφάλιστοι υπερήλικες
Οι ανασφάλιστοι υπερήλικες που λαμβάνουν ήδη, πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου, παροχή από τον ΟΓΑ εξακολουθούν να λαμβάνουν την παροχή.
Δικαιολογητικά
1) Αίτηση στο ειδικό έντυπο του ΟΓΑ «ΑΙΤΗΣΗ – ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ ΥΠΕΡΗΛΙΚΩΝ», η οποία συμπληρώνεται από τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ του τόπου κατοικίας, πρωτοκολλείται, εκτυπώνεται, υπογράφεται από τον/ην αιτούντα/ούσα και τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ και αποστέλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία του ΟΓΑ, μαζί με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
2) Ταυτότητα – οικογενειακή κατάσταση.
2.1 Φωτοαντίγραφο Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας, Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς ή Διαβατηρίου του αιτούντα.
2.2 Πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης. Οι αλλοδαποί, που δεν έχουν οικογενειακή μερίδα στην Ελλάδα, υποβάλλουν πρόσφατο δημόσιο έγγραφο που να αποδεικνύει την οικογενειακή τους κατάσταση. Ληξιαρχική πράξη συμφώνου συμβίωσης στην αντίστοιχη περίπτωση.
2.3 Διαζευκτήριο ή διαζύγιο σε περίπτωση πολιτικού γάμου, εφόσον ο αιτών είναι διαζευγμένος ή τη λύση του συμφώνου, στην αντίστοιχη περίπτωση.
3) Ασφάλιση, συνταξιοδότηση, λήψη προνοιακών παροχών.
3.1 Η ασφάλιση, η συνταξιοδότηση από φορέα (ελληνικό ή ξένο) κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή η λήψη προνοιακής παροχής από την Ελλάδα, αποδεικνύεται με βεβαίωση του αρμόδιου φορέα.
Ειδικότερα απαιτείται η υποβολή των ακόλουθων δικαιολογητικών ανά κατηγορία.
α) Για όσους είναι συνταξιούχοι. Βεβαίωση στην οποία πρέπει να αναφέρεται ο χρόνος έναρξης της συνταξιοδότησης και το μηνιαίο ποσό της σύνταξης που λαμβάνει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων.
Οι συνταξιούχοι ελληνικών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), θα πρέπει να υποβάλλουν βεβαίωση για το αν λαμβάνουν ή δικαιούνται επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (Ε.Κ.Α.Σ.).
Οι ίδιες ως άνω βεβαιώσεις θα προσκομίζονται και για τον/ην σύζυγο ή το άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης, σε περίπτωση εγγάμων ή σύναψης συμφώνου συμβίωσης όταν αυτός/ή είναι συνταξιούχος ασφαλιστικού φορέα ή του Δημοσίου, της Ελλάδας ή του εξωτερικού, καθώς και πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα του φορέα συνταξιοδότησης, από το οποίο να προκύπτει το ποσό της μηνιαίας σύνταξης που λαμβάνει ο/η σύζυγος ή το άλλο μέρος του συμφώνου συμβίωσης.
Σε περίπτωση χηρείας, υποβάλλεται και βεβαίωση του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα, εφ’ όσον ο/η θανών/ούσα ήταν ασφαλισμένος/η ή συνταξιούχος, στην οποία αναφέρεται αν ο/η χήρος/α δικαιούται σύνταξη θανάτου.
β) Για όσους είναι ασφαλισμένοι. Όσοι έχουν χρόνο ασφάλισης σε χώρα του εξωτερικού, απαιτείται η υποβολή πρόσφατης βεβαίωσης, του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα της αλλοδαπής, από την οποία να προκύπτει ο χρόνος ασφάλισής τους, καθώς και αν δικαιούνται ή λαμβάνουν σύνταξη από τη χώρα αυτή. Οι βεβαιώσεις που εκδίδονται από αλλοδαπούς φορείς, πρέπει να είναι αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες.
γ) Για όσους λαμβάνουν προνοιακά επιδόματα. Πρόσφατη βεβαίωση από την αρμόδια υπηρεσία χορήγησης παροχών πρόνοιας, του οικείου Δήμου ή άλλου αρμόδιου φορέα, από την οποία να προκύπτει αν ο/η αιτών/ούσα λαμβάνει οποιοδήποτε επίδομα και σε καταφατική περίπτωση, το είδος των επιδομάτων, το μηνιαίο ποσό και η χρονική διάρκεια χορήγησης. Σε περίπτωση εγγάμων ή σύναψης συμφώνουσυμβίωσης, τη βεβαίωση αυτή θα προσκομίζουν και οι δύο σύζυγοι ή και τα δύο μέρη του συμφώνου συμβίωσης.
4) Απόδειξη χρόνου διαμονής στην Ελλάδα. Για τον έλεγχο της μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα υποβάλλονται, αναλόγως, ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα δικαιολογητικά, που αποδεικνύουν τη νόμιμη και μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα και τα οποία συνεκτιμώνται με τα λοιπά έγγραφα στοιχεία του φακέλου.
4.1. Βεβαίωση της αρμόδιας δημοτικής αρχής, για τη μόνιμη κατοικία, όπως ισχύουν σήμερα.
4.2. Αντίγραφα των εντύπων Ε1 δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή θεωρημένα εκκαθαριστικά σημειώματα ή των εντύπων Ε9.
4.3. Φωτοαντίγραφα όλων των σελίδων του/των διαβατηρίου/ων, της Ελλάδας ή της αλλοδαπής, εφόσον πρόκειται για πολίτες και άλλων χωρών.
4.4. Πιστοποιητικό μετοικεσίας. 4.5. Βεβαίωση ελληνικού ασφαλιστικού φορέα από την οποία να προκύπτει αναλυτικά ο χρόνος ασφάλισή του.
4.6. Αντίγραφο βιβλιαρίου υγείας.
4.7. Μισθωτήριο συμβόλαιο, με μισθωτή τον/ην αιτούντα/ούσα ή το/τη σύζυγο του, κατατεθειμένο στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ή σε περίπτωση που φιλοξενείται από συγγενείς α’ ή β’ βαθμού, αντίγραφο αρχικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φιλοξενούντος, που να το αποδεικνύει. Σε περίπτωση που ο/η αιτών/ούσα φιλοξενείται από συγγενείς α’ ή β’ βαθμού, δεν θα λαμβάνεται υπόψη τροποποιητική φορολογική δήλωση του ατόμου που τον/την φιλοξενεί, για την απόδειξη της μόνιμης και νόμιμης παραμονής των αιτούντων στην Ελλάδα, αν η φιλοξενία δεν έχει δηλωθεί στην αρχική φορολογική δήλωσή του/ης.
4.8. Βεβαίωση από την αρμόδια περιφερειακή διεύθυνση του ΟΑΕΔ, από την οποία να προκύπτει η ημερομηνία κατάθεσης δικαιολογητικών για την καταβολή του εφ’ άπαξ επιδόματος ομογενών ή επιδόματος ανεργίας.
4.9. Βεβαίωση από την αρμόδια υπηρεσία καταβολής παροχών πρόνοιας, του οικείου Δήμου, από την οποία να προκύπτει το χρονικό διάστημα επιδότησης κατά το οποίο ο αιτών τυχόν ελάμβανε ή λαμβάνει επίδομα στεγαστικής συνδρομής.
4.10. Λογαριασμοί ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ύδρευσης κλπ). 4.11. Οποιοδήποτε άλλο έγγραφο στοιχείο από το οποίο προκύπτει η μόνιμη και νόμιμη διαμονή και εγκατάσταση στην Ελλάδα. 5) Υπεύθυνη δήλωση. Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/1986, στην οποία να δηλώνει ότι, σε περίπτωση μεταβολής του ποσού της σύνταξης ή του επιδόματος που λαμβάνει, ή που θα χορηγηθεί, από άλλο ασφαλιστικό φορέα ή το Δημόσιο, της Ελλάδας ή του εξωτερικού, στον/ην ίδιο/α ή/και στο/η σύζυγο ή το άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης, θα το δηλώσει άμεσα στον ΟΓΑ. Στην περίπτωση αυτή, οι βεβαιώσεις των αρμόδιων φορέων, που θα αναφέρουν τη μεταβολή ή τη χορήγηση άλλης παροχής, αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες, θα κατατίθενται στην αρμόδια υπηρεσία του ΟΓΑ ή τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ. Επίσης να δηλώνει ότι, για οποιαδήποτε μεταβολή στην προσωπική και οικογενειακή του/ης κατάσταση ή απουσία του/ης στο εξωτερικό θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα την αρμόδια υπηρεσία του ΟΓΑ ή τον Ανταποκριτή του ΟΓΑ. (τυποποιημένη υπεύθυνη δήλωση επισυνάπτεται μετά τα παραρτήματα). 6) Καταθετικός λογαριασμός. Φωτοαντίγραφο πρώτης σελίδας του βιβλιαρίου καταθετικού λογαριασμού Τράπεζας ή ΕΛ.ΤΑ., με δικαιούχο ή συνδικαιούχο τον/ην αιτούντα/ούσα, από την οποία να προκύπτει ευκρινώς ο αριθμός «ΙΒΑΝ». 7) Οποιοδήποτε άλλο έγγραφο ή δικαιολογητικό κρίνουν τα αρμόδια όργανα του ΟΓΑ ότι απαιτείται για την απόδειξη συνδρομής των προϋποθέσεων για τη χορήγηση της παροχής. Έλεγχος εισοδηματικού κριτηρίου Ο έλεγχος του εισοδηματικού κριτηρίου πραγματοποιείται με βάση τα εισοδήματα, όπως αυτά προκύπτουν από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους, που προηγείται εκείνου που υποβάλλεται η αίτηση για χορήγηση επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων και το αντίστοιχο εκκαθαριστικό σημείωμα της αρμόδιας φορολογικής αρχής. Απαιτείται η υποβολή φωτοαντιγράφου του εντύπου Ε1 δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και του αντίστοιχου εκκαθαριστικού σημειώματος της αρμόδιας φορολογικής αρχής, του φορολογικού έτους, που προηγείται εκείνου που υποβάλλεται η αίτηση χορήγησης του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Στο ατομικό και στο οικογενειακό εισόδημα, συνυπολογίζονται τα ποσά που έχει εισπράξει ή που δικαιούται να εισπράξει ο ίδιος και ο/η σύζυγος του/της για εγγάμους και για όσους έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, από βοηθήματα, οικονομικές ενισχύσεις ή άλλες συντάξεις ή επιδόματα, εκτός των εξαιρέσεων που ρητά αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 93 του Ν. 4387/2016. Ακόμα, συνυπολογίζεται κάθε άλλο εισόδημα και έσοδο που δεν έχει δηλωθεί, ακόμα και αν απαλλάσσεται από το φόρο ή φορολογείται με ειδικό τρόπο ή δεν υπάρχει από το νόμο υποχρέωση δήλωσής του. Όταν ο/η σύζυγος λαμβάνει ήδη σύνταξη ανασφάλιστου υπερήλικα ή Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων, οι ετήσιες συντάξεις του ή το ετήσιο επίδομα συνυπολογίζονται στο οικογενειακό εισόδημα, προκειμένου να κριθεί, αν ο άλλος σύζυγος ή το άλλο μέρος του συμφώνου συμβίωσης, θα λάβει την παροχή, δεδομένου ότι δεν περιλαμβάνεται στις εξαιρέσεις της παρ. 2 του άρθρου 93 του Ν. 4387/2016. Το ποσό του καταβαλλόμενου επιδόματος στους ανασφάλιστους υπερήλικες από ίδιο δικαίωμα, δε λαμβάνεται υπόψη κατά την εξέταση της συνδρομής των προϋποθέσεων για τη συνέχιση καταβολής του επιδόματος. Ο έλεγχος του εισοδηματικού κριτηρίου δύναται να γίνεται από τον ΟΓΑ και με ηλεκτρονική διασταύρωση σε συνεργασία με την αρμόδια φορολογική αρχή. Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι το επίδομα δεν υπόκειται σε κράτηση για τον Κλάδο Υγείας. Όσοι λάβουν το επίδομα και δεν καλύπτονται για παροχές υγείας από τυχόν άλλη παροχή που λαμβάνουν, μπορούν να έχουν πρόσβαση στις Δημόσιες Δομές Υγείας (ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή κάλυψη), με τη χρήση του ΑΜΚΑ, σύμφωνα με το Ν. 4368/2016 (ΦΕΚ Α’ / 21/21.2.2016). Με το Α.Π. Φ 10034/21469/512/5.8.2013 έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, ως ανασφάλιστοι θεωρούνται όσοι δεν ασφαλίστηκαν ποτέ σε κανένα φορέα κοινωνικής ασφάλισης ή το Δημόσιο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό ή ασφαλίστηκαν για χρονικό διάστημα που δεν επαρκεί για τη συμπλήρωση των ελάχιστων προϋποθέσεων απονομής σύνταξης. Τα δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται, πρέπει να έχουν εκδοθεί εντός εξαμήνου πριν την υποβολή της αίτησης-δήλωσης. Οι βεβαιώσεις που εκδίδονται από αλλοδαπούς φορείς, πρέπει να είναι αρμοδίως επικυρωμένες και επίσημα μεταφρασμένες. Ειδικότερα για τους ομογενείς από την Αλβανία η βεβαίωση του Αλβανικού φορέα πρέπει να είναι θεωρημένη από τον ασφαλιστικό φορέα της Αλβανίας και το προξενείο της Ελλάδας στην χώρα αυτή. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, που ο/η αιτών/ούσα διέμενε στη Γεωργία (συμπεριλαμβανομένης της Απχαζίας και της Νοτίου Ασετίας), την Κιργιζία, τη Λιβύη, τη Σομαλία, το Σουδάν, την Υεμένη, καθώς επίσης και την Ανατολική Ουκρανία κλπ, από τις οποίες, η έκδοση βεβαιώσεων ασφαλιστικών φορέων του εξωτερικού για την ασφάλιση ή τη συνταξιοδότηση, είναι ιδιαίτερα δυσχερής, λόγω έκτακτων γεγονότων ή ιδιαίτερων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών, τότε είναι δυνατόν να γίνεται δεκτή υπεύθυνη δήλωση σχετικά με την ασφάλιση ή τη συνταξιοδότηση από το εξωτερικό των αιτούντων και των συζύγων τους. Τόσο στις περιπτώσεις αιτούντων την παροχή, που έχουν 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης σε ελληνικούς φορείς ασφάλισης (ΟΑΕΕ, ΙΚΑ, ΕΤΑΑ κλπ), είτε αυτοτελώς, είτε με διαδοχική ασφάλιση, είτε στα πλαίσια των Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Διμερών Συμβάσεων Κοινωνικής Ασφάλισης που έχει υπογράψει η Ελλάδα με άλλες χώρες και δικαιούνται σύνταξη μεγαλύτερη των 360 ευρώ μηνιαίως, αλλά δεν την έχουν λάβει για οποιοδήποτε λόγο (π.χ. λόγω οφειλών κλπ), όσο και στις περιπτώσεις αιτούντων την παροχή που δικαιούνται άλλη σύνταξη από την Ελλάδα ή το εξωτερικό (π.χ. σύνταξη χηρείας), αλλά δεν την έχουν λάβει για οποιοδήποτε λόγο (π.χ. λόγω οφειλών κλπ) και δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί το μηνιαίο ποσό αυτής, αν δεν υποβάλλουν πρώτα σχετική αίτηση στον αρμόδιο φορέα, η αίτηση θα απορρίπτεται έστω και αν πιθανολογείται ότι η σύνταξη θα είναι μικρότερη των 360 ευρώ, επειδή είναι απολύτως απαραίτητο ο Οργανισμός να γνωρίζει το ακριβές ποσό της σύνταξης ή της παροχής από το Δημόσιο φορέα κ.λπ. Σε περίπτωση που ο/η αιτών/ούσα ή ο/η σύζυγός της/ου λαμβάνει σύνταξη από το εξωτερικό, η σύνταξη αυτή μετατρέπεται σε ευρώ, σύμφωνα με το Δελτίο Τιμών Συναλλάγματος και Ξένων Τραπεζογραμματίων ελληνικών τραπεζών, κατά την 1η εργάσιμη μέρα του έτους χορήγησης, επαναχορήγησης ή τροποποίησης του ποσού της σύνταξης που λαμβάνουν από το εξωτερικό (παρ.1β) Για τη μετατροπή ποσών συντάξεων εξωτερικού, οι ισοτιμίες που ισχύουν κατά την 1η εργάσιμη μέρα του 2016 (04.01.2016), είναι αυτές που αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΣΟΤΙΜΙΩΝ. Ο νόμος ορίζει (παρ. 10) ότι εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις του άρθρου 69 του Ν. 4144/2013, σύμφωνα με τις οποίες, εφόσον η λύση του γάμου δεν έχει καταστεί οριστική (δεν έχει εκδοθεί διαζύγιο ή λύση του συμφώνου συμβίωσης), ο/η αιτών/ούσα κρίνεται με τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τους εγγάμους. Στην περίπτωση αυτή αν ο/η αιτών/ούσα δηλώσει ότι βρίσκεται σε διάσταση, απαιτούνται υποχρεωτικά, η αντίστοιχη φορολογική δήλωση (Ε1), το εκκαθαριστικό σημείωμα του/ης εν διαστάσει συζύγου. Σε περίπτωση που ο/η εν διαστάσει σύζυγος λαμβάνει σύνταξη, απαιτείται πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα συντάξεων ή βεβαίωση του φορέα συνταξιοδότησης (ελληνικού ή αλλοδαπού), από την οποία να προκύπτει το μηνιαίο ποσό σύνταξης που λαμβάνει ο/η εν διαστάσει σύζυγος και η ημερομηνία έναρξής της. Αν εκδοθεί διαζύγιο, μετά την υποβολή της αίτησης, ο/η αιτών/ούσα κρίνεται ως διαζευγμένος και το επίδομα χορηγείται από την 1η του επόμενου μήνα που η δικαστική απόφαση του διαζυγίου, καταστεί τελεσίδικη, εφόσον πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Ν. 4387/2016, με τους εγγάμους εξομοιώνονται πλήρως οι αντισυμβαλλόμενοι στο σύμφωνο συμβίωσης του Ν. 4356/2015 (Α’ 181) ως προς κάθε κοινωνικοασφαλιστικό δικαίωμα, παροχή, υποχρέωση ή περιορισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου ή της εν γένει κοινωνικοασφαλιστικής και προνοιακής νομοθεσίας. Συνεπώς όπου αναφέρεται ο/η σύζυγος, εννοεί και το άλλο μέρος/τον αντισυμβαλλόμενο σε περίπτωση που ο/η αιτών/ούσα έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και προσκομίζει τα ίδια δικαιολογητικά με τους εγγάμους.
Στα 360 ευρώ από 1η Οκτωβρίου 2016
Κατώτατη σύνταξη 360 ευρώ για 30.000 ανασφάλιστους υπερήλικες
Ομπρέλα προστασίας σε 30.000 ηλικιωμένους άνω των 67 ετών που δεν έχουν καμιά ασφαλιστική κάλυψη, παρέχει το υπουργείο Εργασίας, επαναφέροντας την κατώτατη σύνταξη.
Το ποσό της μηνιαίας παροχής ορίζεται για το χρονικό διάστημα από 1ηΟκτωβρίου 2015 μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου 2016 σε 260 ευρώ. Από την 1ηΟκτωβρίου 2016 καταβάλλεται το πλήρες ποσό των 360 ευρώ.
Η παροχή αυτή κόπηκε μετά την 1/1/2013 από περίπου 30.000 δικαιούχους, επειδή με το νόμο 4093/12 θεσπίστηκαν αυστηρά κριτήρια που είχαν ως αποτέλεσμα να διακοπεί η σύνταξη των 360 ευρώ που έπαιρναν για χρόνια, Έλληνες και ομογενείς άνω των 67 ετών.
Με το άρθρο 31 του ν. 4331/2015» «Μέτρα για την ανακούφιση των ατόμων με Αναπηρία» θεσπίσθηκαν νέες προϋποθέσεις για τη χορήγηση ή επαναχορήγηση της σύνταξης των ανασφάλιστων υπερηλίκων.
Ειδικότερα από 1.10.2015 η μηνιαία σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων χορηγείται ή επαναχορηγείται σε όσους υποβάλλουν αίτηση από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
α) έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους
β) δεν λαμβάνουν σύνταξη από οποιονδήποτε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή το Δημόσιο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό μεγαλύτερη από το πλήρες ποσό της συνταξιοδοτικής παροχής λόγω γήρατος.
γ) δεν δικαιούνται σύνταξη από οποιονδήποτε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή το Δημόσιο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, με εξαίρεση τις συντάξεις που χορηγούνται στους αγωνιστές Εθνικής Αντίστασης,
δ) διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα τα 10 έτη πριν την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση και εξακολουθούν να διαμένουν κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησής τους.
ε) το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 4.320 ευρώ ή στην περίπτωση εγγάμων, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, καθώς το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 8.640ευρώ. Στο εισόδημα δεν υπολογίζεται το ποσό που αντιστοιχεί στην αντικειμενική δαπάνη από ιδιοκατοικούμενη κύρια κατοικία μέχρι 100τ.μ.
Το ποσό της μηνιαίας παροχής ορίζεται για το χρονικό διάστημα από 1ηΟκτωβρίου 2015 μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου 2016 σε 260 ευρώ. Από την 1ηΟκτωβρίου 2016 καταβάλλεται το πλήρες ποσό των 360 ευρώ.
Η απόφαση που υπογράφεται από τον γενικό γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Γιώργο Ρωμανιά αναφέρει πως για την επαναχορήγηση των συντάξεων που διακόπηκαν απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υποβολή σχετικής αίτησης και η υποβολή δήλωσης παραίτησης των αιτούντων από την άσκηση ενδικοφανών και ενδίκων μέσων κατά της πράξης διακοπής της σύνταξης
Τέλος, αναφέρεται πως ποσά συντάξεων που εισπράχτηκαν μέχρι της διακοπής της παροχής του ανασφάλιστου υπερήλικα, δεν αναζητούνται ως καλοπίστως εισπραχθέντα.
