σχετικά με τα σχόλια του στην απάντηση του Υπουργού Δικαιοσύνης κ. Σ.
Κοντονή στον βουλευτή κ. Α. Λοβέρδο καθώς και ολόκληρο το κείμενο της
συζήτησης της 16ης/2/2017 στην Βουλή για το θέμα της συνεπιμέλειας.
Ελπίζοντας τα σχόλιά μας να φανούν χρήσιμα για την κατανόηση των
όσων θα ακολουθήσουν για το θέμα, είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε
διευκρίνηση και περαιτέρω πληροφόρηση.
Με εκτίμηση,
για το σύλλογο Συνεπιμέλεια
Ι. Παπαρρηγόπουλος, πρόεδρος Δ.Σ.
www.synepimelia.gr
info@synepimelia
τηλ. επικοινωνίας 6932410460
"Απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή Α. Λοβέρδου την
16η/2/2017 με θέμα την συνεπιμέλεια, είπε ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Σ. Κοντονής
:"Αυτό που μου είπατε δεν προτίθεμαι να το κάνω. …. Αντιληφθήκατε
ότι η άποψή μου δεν είναι θετική προς την αλλαγή των διατάξεων του αστικού
κώδικα. "
Ο κ. Υπουργός αναφέρθηκε στον Αστικό Κώδικα που γράφτηκε
προπολεμικά.. Η μεγάλη αλλαγή του 1983 στο οικογενειακό δίκαιο είχε σαν
αποτέλεσμα, για μια πολύ σύντομη περίοδο να έχουμε "ένα κομμάτι του
αστικού κώδικα που είναι από τα πιο ισχυρά τα πιο σύγχρονα και τα πιο
καλογραμμένα" όπως ο ανέφερε ο κ. Υπουργός.
Από ένα λαμπρό σημείο εκκίνησης και από διατάξεις που και
σήμερα ακόμα είναι πρωτοπόρες μέσα σε λίγα χρόνια ένα δικαστικό νομολογιακό
έθιμο έφερε τη χώρα στην διαμετρικά αντίθετη θέση αντικαθιστώντας τη πατριαρχική
οικογένεια από μία μητριαρχική. Και μάλιστα αυτό επετεύχθη και με τη μορφή της ενδοοικογενοιακής
συναισθηματικής βίας που με την αρωγή της νομολογίας ασκεί συνήθως η γυναίκα
προς τον άνδρα.
Στην Ελλάδα παραβιάζονται με πρόθεση τα
δικαιώματα του ανθρώπου και τα δικαιώματα του παιδιού.
Ούτε λέξη δεν είπε ο κ. Υπουργός για το Διεθνές Δίκαιο
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το δίκαιο δικαιωμάτων του παιδιού που σχηματίστηκε
μεταπολεμικά και εξελίχθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια.
Όλοι ξέρουμε ότι η ανατροφή των παιδιών διέπεται από τα
ανθρώπινα δικαιώματα. Η αναδοχή, η υιοθεσία, η συγγένεια, το τυπικό του γάμου
…. διέπονται από το οικογενειακό δίκαιο του αστικού κώδικα.
Ο κ. Υπουργός δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στο δίκαιο
δικαιωμάτων του ανθρώπου - του παιδιού και ιδιαίτερα στην Διεθνή Σύμβαση
Δικαιωμάτων του Παιδιού (ΟΗΕ), την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
(Συμβούλιο της Ευρώπης) και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
γιατί πολύ απλά έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις προσωπικές του απόψεις.
Η ΔΣΔΠ προβλέπει ότι το παιδί έχει τα δικά του δικαιώματα,
που δεν εξαρτώνται από αυτά των γονιών του. Τέτοιο είναι και το δικαίωμά του να
το ανατρέφουν και οι δύο γονείς του (άρ. 18) καθώς και το δικαίωμα κάθε γονέα
να μην απομακρυνθεί από την ανατροφή του παιδιού του χωρίς τη θέληση του ίδιου
του γονιού. Η ΔΣΔΠ δεν χρησιμοποιεί πουθενά τον όρο γάμος ή συγκατοίκηση, παρά
μόνο τον όρο γονέας παιδιού, αφού τα δικαιώματα προστατεύονται ανεξάρτητα από
την προσωπική κατάσταση των γονέων.
Μετά
την ψήφιση της ΔΣΔΠ του ΟΗΕ. ένα κύμα αλλαγών τη δεκαετία 1990 έφερε σε όλες
τις χώρες όλων των ηπείρων την κοινή επιμέλεια (joint custody). Διεθνώς ο όρος γονικές
ευθύνες έχει αντικαταστήσει τους όρους γονική μέριμνα και επιμέλεια. Οι
γονικές ευθύνες είναι φυσικά κοινές και αδιάσπαστες μεταξύ των γονέων.
Δεδομένης
πλέον διεθνώς της κοινής επιμέλειας , το ενδιαφέρον στο δίκαιο δικαιωμάτων του
παιδιού μετατοπίστηκε στον χρόνο που περνάει ο κάθε γονιός με το παιδί. Δεύτερο
κύμα αλλαγής την δεκαετία 2000 έφερε την κοινή ανατροφή - shared parenting -
κοινή ανατροφή, εκεί όπου έχουμε όχι μόνο κοινή επιμέλεια αλλά και ίσο χρόνο,
όπου ορίζεται ως ίσος ο χρόνος κάθε ρύθμιση που εξασφαλίζει κατ' ελάχιστον το
35 % του συνολικού χρόνου του παιδιού περιλαμβανομένων των διανυκτερεύσεων με
κάθε γονέα του.
Συστάσεις
της επιτροπής του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού εισάγουν τους νέους
κανόνες. Τον Φεβρουάριο του 2015 εξεδόθη η Σύσταση 15/15 του Συμβουλίου
Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και τον Οκτώβριο 2015 το καθοριστικής
σημασίας Ψήφισμα 2079/15 της Επιτροπής Ισότητας Κοινοβουλευτικής
Συνέλευσης Συμβουλίου της Ευρώπης με τίτλο «Για τον ρόλο του πατέρα» που
συστήνει μεταξύ άλλων τις κοινές γονικές ευθύνες και την εναλλασσόμενη
κατοικία. Τα αυτά προβλέπει και το δίκαιο της Ένωσης που ταυτίζεται με τη ΔΣΔΠ
και την ΕΣΔΑ.
Από μόνος του, όλος ο συλλογισμός του κ. Υπουργού
καταρρίπτεται από την περίπτωση των παιδιών που γεννήθηκαν εκτός γάμου των
γονέων και αποτελούν πλέον το 8 % των συνολικών γεννήσεων, κατά τα στοιχεία της
ΕΣΥΕΑ.
Με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα του κ. Υπουργού ο
πατέρας αυτών των παιδιών έχει από τον νόμο “ανενεργό” γονική μέριμνα και θα
μπορέσει να την ασκήσει μόνο αν πεθάνει η μητέρα ή αν αδυνατεί αυτή να την
ασκεί, και τότε μάλιστα όχι σε όλες τις περιπτώσεις. Για επιμέλεια ούτε
κουβέντα.
Και μόνο για τα παιδιά που γεννήθηκαν
εκτός γάμου δεν θα έπρεπε να τροποποιηθεί ο αστικός κώδικας κύριε Υπουργέ ;
Παραδέχθηκε ο κ. Υπουργός “ότι πράγματι τα τελευταία
χρόνια υπήρχε μία δικαστική πρακτική η επιμέλεια στις περιπτώσεις των
διαζυγίων με αντιδικία ν' ανατίθεται στη μητέρα. …. Ότι εάν εξαιρέσουμε το
χρονικό διάστημα της νηπιακής ηλικίας που εκεί πράγματι το παιδί έχει μεγαλύτερη
ανάγκη την μητέρα του και είναι καταλληλότερη ν' ασκήσει την επιμέλεια, τα
ελληνικά δικαστήρια δίνουν την επιμέλεια και στον πατέρα, όχι και, στον πατέρα.”
Όλοι γνωρίζουμε, συμπεριλαμβανομένου και εσάς κ. Υπουργέ, ότι
αυτές οι περιπτώσεις είναι ελάχιστες.. Γνωρίζουμε επίσης ότι η επιστήμη
επιτάσσει το ακριβώς αντίθετο, την καθημερινή παρουσία του πατέρα δίπλα στο
νήπιο.
Όσες όμως και αν είναι οι αποφάσεις που δίνουν την
επιμέλεια στον πατέρα, δεν αντιλαμβανόμαστε τι είναι αυτό που κάνει περήφανο
τον κ. Υπουργό και τις μνημονεύει.
Όπως είναι κακό να στερείται
το παιδί τον πατέρα του έτσι είναι κακό να στερείται και την μητέρα του.
Γιατί πρέπει να δοθεί στον ένα ή στον άλλο αντί το παιδί να
έχει και τους δύο γονείς του ;
Είπε ο κ. Υπουργός ότι “Επομένως εδώ είναι και σαφής και
καθαρή η θέση ότι για τα επιμέρους θέματα της επιμέλειας δεν μπορεί να
υπάρξει συνεπιμέλεια.”
Και όμως η Γη γυρίζει κύριε Υπουργέ !
Εάν δεν μπορεί να υπάρξει, τότε κύριε Υπουργέ πως γίνεται
και σε όλες τις άλλες χώρες να υπάρχει η κοινή επιμέλεια και σε πολλές άλλες
και η εναλλασσόμενη κατοικία ;
Η εναλλασσόμενη κατοικία από ετών είναι ο κανόνας σε
πολλές χώρες της δυτικής Ευρώπης (Γαλλία, Βέλγιο, Δανία, Σουηδία, Καταλωνία,
Γερμανόφωνες χώρες), στην Αυστραλία, σε 17 πολιτείες των ΗΠΑ, στη Βραζιλία, το
Μεξικό … Σήμερα μιλάμε για τις ηπείρους και όχι για χώρες στις οποίες το
μοντέλο αυτό εφαρμόζεται
Πως δεν υπάρχει κύριε Υπουργέ συνεπιμέλεια όταν στην χώρα
μας ήδη από το 2010 έχουμε προτρέψει πολλούς γονείς να υπογράψουν συμφωνητικό
κοινής επιμέλειας, το έχουμε καταθέσει για έγκριση στο Δικαστήριο και έχει
επικυρωθεί από το δικαστή ; Και αν δεν υπάρχουν, πως όλα αυτά τα σύμφωνα λειτουργούν
με επιτυχία μέχρι σήμερα ;
Είπε ο κ. Υπουργός “υπάρχουν τόσο ανεύθυνοι
γονείς που εξαιτίας για παράδειγμα περιουσιακών ζητημάτων και συμμετοχής στα
αποκτήματα αντιδικούν για τα παιδιά τότε είναι ένας λόγος να επέμβει το
δικαστήριο και ν' αφαιρέσει …” και συνέχισε παρακάτω “Δυστυχώς τραγικά
τα κάνουν ανεύθυνοι σύζυγοι που χωρίζουν κατ' αυτό τον τρόπο και δεν
ιεραρχούν οι γονείς των παιδιών το συμφέρον των παιδιών τους.”
Χρησιμοποιεί ο κ. Υπουργός τον όρο ανεύθυνος γονιός
αναφερόμενος προφανώς σε έναν γονιό που αγωνίζεται να αναλάβει τις γονικές
ευθύνες που του αναλογούν. Το αντίθετο όμως συμβαίνει. Ανεύθυνος είναι αυτός
που δεν θέλει να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν. Ανεύθυνος στην
προκειμένη περίπτωση δεν είναι ο γονιός αλλά η πολιτεία που δεν θέλει να
αναλάβει τις δικές της ευθύνες.
Είπε ο κ. Υπουργός : “Ως αντιστάθμισμα ο νόμος
και ο αστικός κώδικας δίνει στο σύζυγο ή στη σύζυγο η οποία αποξενώνεται από την επιμέλεια το δικαίωμα
επικοινωνίας”.
Άρα αποδέχεται και ανέχεται την ύπαρξη αποξένωσης !!!
Είναι αναμφισβήτητα επιστημονικά αποδεκτό, ότι η σχέση που αναπτύσσει το παιδί με τον πατέρα είναι εξίσου
σημαντική όσο και με την μητέρα, και συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την
ομαλή ψυχοκοινωνική και συναισθηματική του ανάπτυξη. Η “ποιότητα” της επαφής
έρχεται μόνο μέσα από την ποσότητα χρόνου επαφής και όχι απλά και μόνο με την
όποια επαφή με το παιδί. Οι δεσμοί προσκόλλησης δημιουργούνται μέσω αμοιβαίας
συμμετοχής στις καθημερινές ρουτίνες, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου του ύπνου
και της διαδικασίας του ξυπνήματος, τις μεταβάσεις από και προς το σχολείο,
όπως και τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Η ποσότητα είναι απαραίτητη για την
ποιότητα και υπάρχει ευθεία συσχέτιση μεταξύ ποσότητας χρόνου και ποιότητας
σχέσεων γονέων- παιδιών, καθώς δεν είναι δυνατή η ύπαρξη υψηλής ποιότητας
σχέσης μεταξύ γονέων και παιδιών χωρίς επαρκή χρόνο καθημερινής ρουτίνας ώστε
να αναπτυχθεί και να συντηρηθεί μια ποιοτική σχέση .
Και όμως ο Δικαστής στην Ελλάδα επιτρέπει την παρουσία του
πατέρα μόλις στο 7 % του χρόνου του παιδιού και με μόνο δύο διανυκτερεύσεις το
μήνα ! Πρόκειται για επαφή τύπου “επισκεπτήριο φυλακής” (λίγες ώρες ένα ή δύο
απογεύματα και δύο διανυκτερεύσεις το μήνα).
Οι βλαπτικές συνέπειες για το παιδί έχουν από καιρού
επαρκώς μελετηθεί. Δεν πρέπει να παραγνωριστούν οι βλαπτικές συνέπειες και στον
γονιό δεδομένου ότι έρευνα απέδειξε ότι ο βασικότερος παράγοντας κατάθλιψης για
ενήλικες με ανήλικα παιδιά παγκοσμίως είναι το να μην μπορούν να συμμετέχουν
στην ζωή τους σε ικανοποιητικό βαθμό.
Για να το θέσουμε απλά : εάν κάποιος
γύρναγε στο σπίτι του και έβρισκε μέσα σ’ αυτό τη σύντροφό του τρεις ώρες μία ή
δύο απογεύματα την εβδομάδα και δύο βράδια το μήνα, πόσο θα άντεχε η σχέση ;
Γιατί λοιπόν ν’ αντέξει η σχέση του πατέρα με το παιδί ;
Ο κ. Υπουργός λέγοντας "Αυτό που μου είπατε δεν
προτίθεμαι να το κάνω. …. Αντιληφθήκατε ότι η άποψή μου δεν είναι θετική προς
την αλλαγή των διατάξεων του αστικού κώδικα." πήρε μία θέση που
είναι αντίθετη με όλους τους πριν από αυτόν Υπουργούς.
Αμφιβάλουμε ακόμα και για το αν δικαιούται να λέει τέτοια
πράγματα στην Εθνική Αντιπροσωπεία μια και το επόμενο βήμα των λεγομένων του είναι
η καταγγελία των διεθνών συμβάσεων και η εισαγωγή απαράδεκτων κοινωνικών μοντέλων.
Αντιλαμβανόμαστε ότι μπορεί ένα κράτος για δεκαετίες να μην
ενσωματώνει μια διεθνή σύμβαση στο εσωτερικό του δίκαιο. Όταν όμως ένα υψηλό
κρατικό όργανο, ο Υπουργός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αρνείται να συμμορφωθεί με
ρητές διατάξεις διεθνών Συμβάσεων, κάνει κάτι διαφορετικό, παραβιάζει τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας και ελέγχεται για τις
πράξεις αυτές.
Ο κ. Υπουργός υπερασπίζεται προσωπικά και
μάλιστα με αλαζονικό ύφος ένα νομικό σύστημα που καταρρέει.
Ένα Δικαστήριο πρόσφατα αποφάσισε το λεγόμενο
"λειτουργικό μερισμό της επιμέλειας" όπου ο ένα γονέας ανέλαβε ν'
αποφασίζει και να πληρώνει ορισμένους τομείς της εκπαίδευσης και η μητέρα την
καθημερινή φροντίδα του παιδιού. Δηλαδή έχουμε ένα επικρατέστερο γονέα και ένα
υποδεέστερο.
Άλλο Δικαστήριο διέταξε πραγματογνωμοσύνη, (που ποτέ δεν
διατάσσεται για παιδιά αλλά πάντα διατάσσεται για οικόπεδα), για το ποιος είναι
ο κατάλληλος γονέας για να του ανατεθεί η επιμέλεια.
Όμως ξέρουμε όλοι ότι και οι δύο γονείς είναι κατάλληλοι
και ίσοι και το μόνο που δικαιούται να εξετάσει το δικαστήριο είναι εάν κάποιος
γονέας είναι ακατάλληλος.
Η νομολογία αναζητεί ανεπιτυχώς λύσεις σε λάθος κατεύθυνση.
Γνωρίζουμε ότι η λύση είναι ένας
νόμος όπου, αν οι γονείς συμφωνούν μπορεί ν’ αναλάβει κάποιος από τους δυο την
αποκλειστική επιμέλεια. Αν όμως διαφωνούν, ο δικαστής να διατηρεί κοινές τις γονικές ευθύνες διατάσσοντας ίσο
χρόνο και με τους δύο γονείς.
Όπου αυτό εφαρμόστηκε (και έγινε σε πολλές χώρες) σταμάτησε
η αντιδικία, μειώθηκαν οι συγκρούσεις, και τα παιδιά μεγαλώνουν με δείκτες
ευημερίας όμοιους με αυτούς των παιδιών που ζουν και με τους δύο γονείς τους
στο ίδιο σπίτι.
Πράγματι, η μόνη δυνατή λύση
είναι η εναρμόνιση με το διεθνές δίκαιο : δύο γονείς για το παιδί, κοινές
γονικές ευθύνες, ίσο χρόνο και με τους δύο γονείς, ανατροφή του παιδιού βάσει
ενός προγράμματος ανατροφής τέκνου - Parenting Plan - που θα ρυθμίζει το πως θα
μεγαλώσει το παιδί, φιλική δικαιοσύνη που δεν θα έχει ενάγοντες και
εναγόμενους, νικητή και ηττημένους, αλλά δύο γονείς που θα συμφωνούν μπροστά
στο δικαστή για το πως θα μεγαλώσει το δικό τους παιδί.
Ουτοπικό ; Όχι κύριε Υπουργέ. Η πραγματικότητα της διπλανής
πόρτας. Δείτε τι γίνεται σε άλλες χώρες, αρχίζοντας από τις γειτονικές μας.
Σύλλογος
Συνεπιμέλεια
τηλ. επικοινωνίας
6932410460
Μιλάει
Ανδρέας Λοβέρδος
ευχαριστώ
κύριε Πρόεδρε,
Κύριε
Υπουργέ, στις 24 Ιουνίου2016 είχα απευθυνθεί στον κύριο Παρακευόπουλο και τον
είχα ρωτήσει αν προτίθεται να κάνει κάτι για ένα θέμα που αποκτά στη πράξη, όχι
στις νομικές προβλέψεις, στην πράξη, στην εφαρμογή, τραγικές συνέπειες και
τραγικές διαστάσεις για τους γονείς, για τους πατέρες.
Υπήρχε τότε
σε εξέλιξη μία προσπάθεια αναθεώρησης του οικογενειακού δικαίου. Είχαμε
ανταλλάξει επιχειρήματα με τον κύριο Παρασκευόπουλο, είχε δεχθεί την απόλυτη
σοβαρότητα του θέματος, και μου είχε πει ότι θα προσπαθήσει να το φέρει το
συντομότερο δυνατόν.
Του ζήτησα,
επειδή αυτό είναι απλούστερο του ακανθώδους θέματος της αλλαγής του
οικογενειακού δικαίου, ν' απομονώσει τις ρυθμίσεις για τη συνεπιμέλεια τέκνων
και να τις φέρει στη Βουλή. Μου είπε ότι αυτό δεν ήθελε να το κάνει αλλά
σύντομα θα έφερνε το σχέδιο νόμου.
Επανήλθα στις 17 Οκτωβρίου, κύριε Πρόεδρε ήσασταν στην έδρα, και μου
είπε ότι τον Δεκέμβριο θα φέρει τις ρυθμίσεις εδώ. Δεν έγινε, έγινε
ανασχηματισμός, ήρθατε εσείς, διάβασα στις εφημερίδες για προοπτική αλλαγής
αλλά δεν είδα την αλλαγή αυτή. Συνεπώς σας ρωτώ τώρα αν θα το προχωρήσετε το
θέμα. Θεωρώ ότι δεν έχετε κανένα λόγο, είστε και δικηγόρος, για να μην κάνετε
την συγκεκρμνένη νομοθετική παρέμβαση. Παρότι κύριε Υπουργέ έχουμε θετική άποψη
για αυτό που θα μπορούσατε να κάνετε στο προκείμενο και δεν συσκοτίζουμε αυτή
την αισιοδοξία [ συνέχεια εκτός θέματος συνεπιμέλειας ].
Τώρα σας
παρακαλώ πάρα πολύ- και κάθομαι κάτω είναι η τελευταία μου φράση - δώστε μας
τις προθέσεις σας για το θέμα της συνεπιμέλειας και αν μπορείτε ένα
χρονοδιάγραμμα σύντομης ψήφισης της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης στη Βουλή.
Υπουργός
κ. Κοντονής
Κύριε
Πρόεδρε,
θ'αναφερθώ
αποκλειστικά στο πολύ σοβαρό θέμα που θέτει ο κύριος Συνάδελφος [παραλείπονται
φράσεις εκτός θέματος συνεπιμέλειας].
Όσον αφορά
αυτό το ζήτημα που έχετε θέσει : Θέλω πριν σας απαντήσω να σας πω ότι έχω έως
πολύ απογοητευθεί από τους ρυθμούς από τους οποίους κινούνται οι
νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.
Υπάρχει
μεγάλη καθυστέρηση, όχι σε όλες γιατί δεν θέλω να γενικεύσω, αλλά σε αρκετές
στην απόδοση του έργου το οποίο έχει ζητηθεί, υπάρχουν αρκετές παρατάσεις στις
εγασίες τους, όσο σοβαρά και αν είναι τα ζητήματα, πρέπει κάποια στιγμή αυτά να
διεκπεραιώντονται και να δίνονται απαντήσεις. Υπ' αυτή την έννοια θέλω να σας
πω ότι δικαίως ο κύριος Παρασκευόπουλος δεν σας έχει απαντήσει επί της ουσίας
γιατί δεν είχε στα χέρια του το κείμενο της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής όπως
το έχω εγώ. Όμως κύριε συνάδελφε θα σας πω κάτι περισσότερο εγώ σήμερα. Γιατί
έχω μια διαφορετική προσέγγιση στο ζήτημα. Εν πρώτοις θέλω να ξεκαθαρίσουμε ότι
στον Αστικό Κώδικα υπάρχουν δύο διακριτές νομικές έννοιες οι οποίες
διαλαμβάνονται στα άρθρα 1510 η γονική μέριμνα και 1518 η επιμέλεια. Η γονική
μέριμνα ασκείται και από τους δύο γονείς και περιλαμβάνει το δικαίωμα της
εκπροσώπησης, το δικαίωμα της διαχείρισης της περιουσίας του ανηλίκου τέκνου
και την επιμέλεια. Όταν υπάρχει πρόβλημα και έχουμε διαζύγιο η επιμέλεια δεν
μπορεί παρά να ασκηθεί από τον ένα από τους δύο συζύγους γιατί ακριβώς
περιλαμβάνει τέτοια ζητήματα όπως είναι ο τόπος κατοικίας του παιδιού όπως
είναι η εκπαίδευση και η μόρφωσή του, όπως είναι η ανατροφή του, όπως είναι και
η επίβλεψη που πρέπει να έχει από τη στιγμή που δύο άνθρωποι αποφασίζουν να
χωρίσουν. Ως αντιστάθμισα ο νόμος και ο αστικός κώδικας δίνει στο σύζυγο ή στη
σύζυγο η οποία αποξενώνεται από την επιμέλεια το δικαίωμα επικοινωνίας. Αυτά τα
θέματα τα ρυθμίζουν οι σύζυγοι είτε συναινετικά στη διαδικασία του συναινετικού
διαζυγίου είτε με δικαστική απόφαση όταν υπάρχει αντιδικία. Επομένως εδώ είναι
και σαφής και καθαρή η θέση ότι για τα επιμέρους θέματα της επιμέλειας δεν
μπορεί να υπάρξει συνεπιμέλεια. αντιθέτως η γονική μέριμνα και μετά το διαζύγιο
ως προς τα δύο σκέλη που σας ανέφερα συνεχίζουν να την ασκούν από κοινού και οι
δύο σύζυγοι. Να σας τονίσω δε ότι τις περισσότερες φορές, σας λέω για ένα
συντριπτικό ποσοστό κανένας εκ των δύο συζύγων δεν στρέφεται κατά του άλλου για
ν' ασκεί ο ίδιος αποκλειστικά τη γονική μέριμνα. Η αντιδικία όποτε υπάρχει ή η
συναίνεση τις περισσότερες φορές γιατί έχουμε πάρα πολλά συναινετικά διαζύγια
εξαντλείται στη ρύθμιση της επιμέλειας και της επικοινωνίας. Επομένως αυτό που
είπατε για τραγικές διαστάσεις δεν ισχύει. δεν ισχύει. Όχι Δεν ισχύει. Δεν
ισχύει. Διότι με βάση τον κώδικα με βάση τις διατάξεις του οικογενειακού
δικαίου υπάρχει μια εξισορρόπηση όλων αυτών των καταστάσεων οι οποίες
προκύπτουν μέσα από μία απόφαση δύο ανθρώπων να χωρίσουν. Και είτε χωρίζουν
συναινετικά και οι ίδιοι διαμορφώνουν το πεδίο της επιμέλειας δηλαδή ποιός
σύζυγος θ' ασκεί- συναινετικά , το συμφωνούν-
το ποιός σύζυγος θ' ασκεί την επιμέλεια είτε κατ' αντιδικία το
αποφασίζει το δικαστήριο.
Και για να
μην κάνω κατάχρηση θέλω να σας πω ένα τελευταίο για να το έχετε υπόψη σας , ότι
πράγματι τα τελευταία χρόνια υπήρχε μία δικαστική πρακτική η επιμέλεια στις
περιπτώσεις των διαζυγίων με αντιδικία ν' ανατίθεται στη μητέρα. Όμως, κύριε
συνάδελφε, η νομολογία των τελευταίων δέκα χρόνων, όχι μόνο των Πρωτοδικείων αλλά και του Αρείου Πάγου έχει
καταλήξει σε μία διαφορετική προσέγγιση. Ότι εάν εξαιρέσουμε το χρονικό
διάστημα της νηπιακής ηλικίας που εκεί πράγματι το παιδί έχει μεγαλύτερη ανάγκη
την μητέρα του και είναι καταλληλότερη
ν' ασκήσει την επιμέλεια, τα ελληνικά δικαστήρια δίνουν την επιμέλεια και στον
πατέρα, όχι και, στον πατέρα. Και
μάλιστα σας ξαναλέω και πάλι δεν είναι αποφάσεις μόνο των πρωτοβαθμίων
δικαστηρίων ή των Εφετείων αλλά και του Αρείου Πάγου. Πληθώρα τέτοιων
αποφάσεων. Αν χρειαστεί κάτι κύριε Πρόεδρε, θα επανέλθω.
Ανδρέας
Λοβέρδος
Κύριε Υπουργέ
[παραλείπονται
μη σχετικά με τη συνεπιμέλεια εδάφια]
Για το
προκείμενο όμως επαναλαμβάνω ερώτημά μου προς τον κύριο Παρασκευόπουλο και προς
εσάς : μπορεί να το αφαιρέσετε από την υπόλοιπη προσπάθεια της
νομοπαρασκευαστικής επιτροπής και να το φέρετε σε σχέδιο νόμου δικό σας ως ένα
θέμα σε ειδική ρύθμιση ; Πρώτον.
Δεύτερον. Επειδή θέσατε τα οποία αν τα άκουγε κάποιος από αυτούς που
υποφέρουν από το πρόβλημα θ' αγανακτούσε. Γιατί εγώ δεν σας μίλησα για τον
Αστικό Κώδικα. Έσπευσα εγώ να σας πω ότι οι νομικές ρυθμίσεις δεν έχουν
πρόβλημα. Η εφαρμογή έχει πρόβλημα. Και μου λέτε για την εφαρμογή, διάκριση
νηπιακή ηλικία και μετέπειτα. Στη νηπιακή ηλικία, αυτά τα οποία δημιουργούνται
από τις αποφάσεις όχι από τη διάταξη. Άλλη ερμηνεία δεν θα οδηγούσε σε αυτά τα
προβλήματα. Είναι τραγικά Εκμεταλλεύονται τα παιδιά για να δημιουργήσουν
προβλήματα σε ένα επίπεδο που αφορά τις διαπροσωπικές σχέσεις μιας διαλυθείσας
έγγαμης συμβίωσης. Και την πληρώνουν τα παιδιά, τα νήπια. Και είναι απ' όλη
την θεωρία σε όλο τον κόσμο, και στην
Ευρωπαϊκή Ένωση και στις Ηνωμένες Πολιτείες, σαφής η επιστημονική άποψη, το
συμπέρασμα, όχι η άποψη, ότι τα παιδιά ειδικά στη νηπιακή ηλικία χρειάζονται
και τους δύο γονείς. Πρέπει να είναι ισοβαρής η ανατροφή τους. Αν αυτό δεν
είναι δεδομένο και μπορεί εσείς να το βλέπετε με ένα τρόπο - εγώ έχω ελπίδα στη
δικηγορική σας εμπειρία - επειδή έχουμε πάρα πολλές περιπτώσεις όλοι οι
δικηγόροι - ξέρουμε ότι εδώ υπάρχει
ανάγκη επίλυσης. Και επειδή επίλυση δεν είναι να κάνουμε μια γενική αναφορά σε
μία ρύθμιση αδιαφορώντας για το πως μπορεί να την ερμηνεύσει ο δικαστής Πρέπει να καθορίσει ο νόμος με την σαφήνειά
του και την ερμηνεία. Να μην αφήνει περιθώρια για λάθη. Έχουν έρθει σ' επαφή
μαζί μου - επειδή μ' αυτό το θέμα ασχολούμαι χρόνια - άνθρωποι που υποφέρουν
τώρα που εμείς οι δύο μιλάμε. Γι' αυτό έλεγα ότι υπάρχει ανάγκη να ξεχωριστεί
από τη συνολική ύλη το θέμα αυτό. Ούτε θέλω να σας καταθέτω τα επιστημονικά
κείμενα που έχω εδώ. Τα ξέρετε και αν δεν τα ξέρετε τα έχει το υπουργείο σας θα
σας τα προμηθεύσει. Τα έχει και η επιτροπή. Δεν ήρθα να κάνω τον έξυπνο εδώ
κύριε Κοντονή. Ήρθα να σας πω αν
μπορούμε να βοηθήσουμε να βρεθεί μια λύση. και αν θέλετε και με αυτό κλείνω
μπορεί να φέρετε σε μία επόμενη συζήτηση της επιτροπής, της διαρκούς επιτροπής
και το θέμα με δική σας πρωτοβουλία. Να γίνει μια συζήτηση. Με δική σας
πρωτοβουλία για λόγους ενημέρωσης της επιτροπής. Αλλά εγώ θα έλεγα ότι είναι
δοκιμότερο ν' αποπειραθείτε να φέρετε στο επόμενο σχέδιο νόμου σας εδώ
ξεχωριστές αυτές τις δύο ρυθμίσεις και αν η συζήτηση στην διαρκή επιτροπή σας
δημιουργήσει την βεβαιότητα ότι η άποψη που υποστηρίζω έχει δίκιο να την
κρατήστε στον νόμο. Αν αποδειχθεί ότι εσείς έχετε δίκιο να την αφαιρέστε. Αλλά
σας διαβεβαιώνω ότι έχω απόλυτο δίκιο σε αυτά που σας λέω. Και έχετε τη νομική
δυνατότητα να το καταλάβετε και να το λύσετε.
Υπουργός κ. Κοντονής
Χαίρομαι που πρέπει να μιλήσουμε νομικά. Και ακριβώς .. άλλωστε η νομική επιστήμη είναι όταν
μιλάμε επί της ουσίας και σε βάθος από τις πλέον κατανοητές..
Κύριε συνάδελφε προσέξτε. Όπως σας ανέφερα η επιμέλεια περιλαμβάνει
ορισμένα λειτουργικά δικαιώματα. Ένα από αυτά είναι το δικαίωμα του ενός από
τους δύο γονείς να έχει μαζί του το τέκνο και να κατοικεί μαζί του. Πείτε μου
αυτό το πράγμα πως μπορεί να διασπαστεί με αυτό που λέτε εσείς συνεπιμελεια.
Συνεπιμέλεια κύριε συνάδελφε κατά τη γνώμη μου και με βάση όχι μόνο τις
διατάξεις του κώδικα αλλά και την πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει. Δεν
μπορεί να υπάρξει. Ακριβώς για αυτό το
λόγο εξισώνει ο νομοθέτης την επιμέλεια που δίνει στον ένα γονέα ή συμφωνούν οι
γονείς να την έχει ο ένας γονέας με το δικαίωμα επικοινωνίας. Ακριβώς
γιατί δεν θέλει να στερηθεί το παιδί την
παρουσία του ετέρου συζύγου ή της συζύγου. Προσέξτε. Εδώ τώρα μπαίνουμε σε ένα
χώρο που όσοι έχουμε ασκήσει μαχόμενη δικηγορία τον έχουμε δει κατά κόρον.
Είναι οι σφοδρές αντιδικίες μεταξύ συζύγων για άλλα θέματα τα οποία δεν αφορούν
τα παιδιά και εκτονώνονται σε αντιδικίες για την επιμέλεια τη γονική μέριμνα
και τα λοιπά. Όσον αφορά την γονική μέριμνα, η γονική μέριμνα ασκείται από
κοινού εκτός αν ένα δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά. Όμως όσον αφορά την
επιμέλεια, η επιμέλεια λύνεται με μία αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και με μία
αγωγή με βάση την ειδική διαδικασία που ολοκληρώνεται σχετικά γρήγορα. Εάν
κύριε συνάδελφε υπάρχουν τόσο ανεύθυνοι γονείς που εξαιτίας για παράδειγμα
περιουσιακών ζητημάτων και συμμετοχής στα αποκτήματα αντιδικούν για τα παιδιά
τότε είναι ένας λόγος να επέμβει το δικαστήριο και ν' αφαιρέσει και από τους
δύο την επιμέλεια. Και υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις. Αυτά κρίνονται από τους
δικαστές. Ή μπορεί ο δικαστής να κρίνει εάν κάποιος σύζυγος μεταχειρίζεται το
παιδί ως πολιορκητικό κριό για να πετύχει οικονομικά ανταλλάγματα ή οτιδήποτε
άλλο σε σχέση με τον σύζυγο που έχει χωρίσει. Αυτά μπαίνουν στην αξιολογική
κρίση των δικαστηρίων. Και σας ξαναλέω και πάλι τα δικαστήρια με μεγάλη προσοχή
στα ζητήματα διαχείρισης των παιδιών και του μέλλοντός και της ζωής τους
αποφασίζουν με ένα τρόπο υπεύθυνο και θα έλεγα πάρα πολύ σοβαρό. Σας ανέφερα δε
ότι η νομολογία όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια έχει διαμορφωθεί στην
αντίθετη κατεύθυνση. Έχει διαμορφώσει την αντίθετη κατεύθυνση ότι το παιδί
μπορεί να το παίρνει και ο πατέρας .Και υπάρχουν πλείστα όσα παραδείγματα.
Έχετε δε υπόψη σας ότι το παιδί όταν μεγαλώσει και έχει μια αντικειμενική
εικόνα του πραγματικού κόσμου έχει δικαίωμα ο δικαστής να το καλέσει και να το
ρωτήσει και να ζητήσει τη γνώμη του με ποίο γονέα θέλει να μείνει. Επομένως δεν
είναι τόσο τραγικά τα πράγμα όσο νομίζετε. Δυστυχώς τραγικά τα κάνουν ανεύθυνοι
σύζυγοι που χωρίζουν κατ' αυτό τον τρόπο και δεν ιεραρχούν οι γονείς των
παιδιών το συμφέρον των παιδιών τους. Δυστυχώς.
Αυτό που μου είπατε δεν προτίθεμαι να το κάνω. Θα δω τις απόψεις της
νομοπαρασκευαστικής επιτροπής. Αντιληφθήκατε ότι η άποψή μου δεν είναι θετική
προς την αλλαγή των διατάξεων του αστικού κώδικα. Αλλά πρώτα θα δω τις απόψεις
της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής μετά θα τοποθετηθώ και δεν έχω σκοπό
αποσπασματικά να φέρω διατάξεις για ένα κομμάτι του αστικού κώδικα που είναι
από τα πιο ισχυρά τα πιο σύγχρονα και τα πιο καλογραμμένα. Ελπίζω να
ολοκληρωθούν οι εργασίες της νομοπαρασκευαστικής έχει δοθεί μια παράταση
τουλάχιστον μέσα στο Μάρτιο και ελπίζω να έχω στα χέρια μου ένα σχέδιο. Σας
ξαναλέω και πάλι όμως ότι αυτές οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα για το
οικογενειακό δίκαιο νομίζω υπερκαλύπτουν απολύτως και ένα πρόβλημα των παρελθόντων
ετών των δικαστηρίων που είχαν μία μονομέρεια στο να δίνουν την επιμέλεια στη
μητέρα αυτό στην πράξη έχει αρθεί και έχει ανατραπεί. Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε.
