Απαράδεκτες ανισότητες στο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά
Του Κωνσταντίνου Παπακασόλα
Παρότι είναι ένας νόμος – απόρροια της οικονομικής κρίσης, που ήταν λογικό να έχει κάποιες ατέλειες, ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά δυστυχώς και στο δεύτερο στάδιο εφαρμογής του, απ το 2015 και μετά, της ώριμης πλέον περιόδου του, εξακολουθεί να φέρει μεγάλα και νομικά αδικαιολόγητα κενά.
Είναι αδικαιολόγητα γιατί διεμβολίζουν πολύ έντονα την αρχή της ισότητας.
1. Κενό πρώτο – Αδυναμία των προ 2015 υπαχθέντων να ρυθμίσουν τις οφειλές τους στο δημόσιο και τα ταμεία, που συνιστά δυσμενή διάκριση σε σχέση με τους μετά το 2015.
Όπως γνωρίζουμε, απ’ τα τέλη του 2015 δόθηκε η πρόσθετη δυνατότητα σε όσους καταθέσουν αίτηση υπαγωγής στο νόμο και πολύ σωστά, να μπορούν να συνυποβάλλουν σε ρύθμιση και τις οφειλές τους σε δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία (πέραν των οφειλών τους σε τράπεζες που ήδη ρυθμίζονταν απ’ το 2010).
Ενώ όμως η διεύρυνση είναι σωστή (και έπρεπε να ισχύει απ’ τις αρχές του νόμου 2010), καταλαμβάνει ΜΟΝΟ τους νέους αιτούντες, όσους δηλαδή υποβάλλουν αιτήσεις απ’ το 2016.
Συνέπεια τούτου είναι ότι οι ενταγμένοι στο νόμο προ 2015 μπορούν να ρυθμίσουν και να διαγράψουν μόνο τις ιδιωτικές οφειλές τους (τράπεζες κλπ) ενώ οι μετά το 2016 όλες, τόσο σε ιδιώτες-τράπεζες όσο και στο δημόσιο!
Αυτή η διάκριση ασφαλώς είναι προσωρινά αντισυνταγματική (αρχή ισότητας) υπό την αίρεση ότι ο νομοθέτης θα καλύψει το κενό. Όμως δεν το κάνει.
Συνέπεια αυτού, είναι ότι πολλοί αναγνωρισμένοι δικαστικά σε κατάσταση ανυπαίτια οικονομικής αδυναμίας συμπολίτες μας (που έχουν δηλαδή πετύχει δικαστική ρύθμιση των οφειλών τους) ενώ έχουν βάλει σε μια τάξη τις οφειλές τους σε ιδιώτες & τράπεζες, να βρίσκονται σήμερα ανήμποροι προ των ανεξέλεγκτων ληξιπροθέσμων οφειλών τους στο δημόσιο και τα ταμεία.
Τις οποίες οφειλές τους στο δημόσιο δεν μπορούσαν με το προ του 2015 καθεστώς να υπάγουν στο νόμο και να τις ρυθμίσουν.
Και αυτή η κατάσταση δεν επιτρέπει την ομαλή ένταξή τους στην οικονομική ζωή. Μισές δουλειές δηλαδή με απλά λόγια.
Δοθέντος μάλιστα ότι την πενταετία 2010-15 έχει ήδη προσφύγει στο νόμο το μεγαλύτερο μέρος των υπερχρεωμένων πολιτών ήδη, είναι απαράδεκτο όλοι αυτοί να στερούνται της δυνατότητας ρύθμισης και των οφειλών τους στο δημόσιο, έστω και ετεροχρονισμένα.
ΠΡΟΤΑΣΗ: Θα έπρεπε να εξεταστεί το να μπορεί αυτή η ομάδα οφειλετών με αίτηση μεταρρύθμισης ή έφεση να προσκομίζει ΜΟΝΟ τις οφειλές τους σε δημόσιο (και ουδέν άλλο) μαζί με την πρωτόδικη απόφαση και να επιτυγχάνει συνολική ρύθμιση των οφειλών τους σε δεύτερο βαθμό.
Σε κάθε περίπτωση και οι δικαστές θα μπορούσαν να δεχτούν πιθανές αιτήσεις τέτοιες ως παραδεκτές από αρχής ισότητας.
2. Κενό δεύτερο – Αδυναμία υπαγωγής οφειλετών που οφείλουν μόνο στο δημόσιο.
Δυστυχώς από το νόμο εξαίρεται ρητά και αυτή η κατηγορία οφειλετών που θα μπορούσε ασφαλώς, αν δεν υπήρχε η εξαίρεση αυτή, να υπαχθεί απευθείας. Η πλειοψηφία ίσως των ελεύθερων επαγγελματιών οφείλει μόνο σε δημόσιο και ταμεία ενώ και άλλοι αποκλειστικά οφειλέτες μόνο του δημοσίου μπορούσαν να υπαχθούν.
Πρέπει λοιπόν να καταργηθεί η απαγόρευση ένταξής τους λόγω έλλειψης οφειλών και σε τρίτους.
3. Εξωδικαστικός συμβιβασμός 2017 (χρεών στο δημόσιο)
H κυβέρνηση και οι δανειστές έχουν θέσει προς εφαρμογή τον εξωδικαστικό συμβιβασμό οφειλών στο δημόσιο -που πάει μάλλον για την άνοιξη του 2017- για να αντιμετωπίσουν τα 2 ως άνω ζητήματα.
Όμως με διάφορα προσκόμματα, όπως πλαφόν και όρια τζίρου, ως εργαλεία αποκλεισμού εταιριών η φυσικών προσώπων, και διάφορα αλλά (βιωσιμότητα, αποκλεισμός μη ενεργών επιχειρήσεων κλπ) που δείχνουν να ξεπερνιούνται, πάνε και σε αυτή τη διαδικασία να δημιουργήσουν οφειλέτες δυο ταχυτήτων πάλι.
Αυτούς που μπορούν να ωφεληθούν και όσους θα αποκλειστούν. Αυτό πρέπει να αποφευχθεί και μέλλει να αποδειχτεί το τι θα γίνει.
4. Υπάρχει λοιπόν ένα ολοκληρωμένο πρόβλημα που θέλει ολοκληρωμένη λύση
Όσον αφορά ειδικά τις οφειλές στο δημόσιο, το πρόβλημα είναι η αναπροσαρμογή των δημόσιων βαρών όσων υπερχρεώθηκαν μέσα στην κρίση απ’ το δημόσιο.
Κακώς θεωρούνται όλοι αυτοί ως πτωχεύσαντες, καθώς δεν φταίνε εν πολλοίς οι ίδιοι αλλά η συνειδητή παράβλεψη των εισοδηματικών τους δυνατοτήτων από το δημόσιο, που τους υπερχρέωσε με φόρους, εισφορές κλπ.
Στην ουσία δηλαδή το κράτος εφαρμόζει αναδρομικά χαμηλή φορολογία και αναδρομικά χαμηλές εισφορές μέσω του ν. για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, σε όσους αποδείξουν ότι είχαν χαμηλά εισοδήματα.
Τουλάχιστον λοιπόν όταν έρχεται να διορθώσει τη γκάφα του ας το κάνει σωστά κι έναντι όλων.
Και ας αφήσει τους δανειστές όσο μπορεί απ’ έξω γιατί είναι συνυπεύθυνοι για την πλημμελή και διασπασμένη εφαρμογή του νόμου με τις κατά καιρούς απαιτήσεις τους για αποκλεισμό συγκεκριμένων ομάδων και οφειλών.
5. Την ανάγκη γι’ αυτά σημειώνει και το σκεπτικό της 398/2016 Ειρ. Ιλίου πολύ εύγλωττα: » Η δυνατότητα ρύθμισης για το φυσικό πρόσωπο των χρεών του, με απαλλαγή από αυτά, βρίσκει τη νομιμοποίησή της ευθέως στο ίδιο το κοινωνικό κράτος δικαίου που επιτάσσει να μην εγκαταλειφθεί ο πολίτης σε μια χωρίς διέξοδο και προοπτική (υπερχρέωσης στο δημόσιο), κατάσταση από την οποία, άλλωστε, και οι πιστωτές δεν μπορούν να αντλήσουν κανένα κέρδος. Μια τέτοια απαλλαγή χρεών δεν παύει, όμως, να εξυπηρετεί ευρύτερα και το γενικό συμφέρον, καθώς οι πολίτες επανακτούν ουσιαστικά μέσω των εν λόγω διαδικασιών την αγοραστική τους δύναμη προάγοντας την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα», αναφέρεται στην απόφαση, ενώ σημειώνεται πως:
«Η περικοπή οφειλών υπερχρεωμένων ήδη πολιτών δεν στερεί τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης από αναγκαίους πόρους, όταν η αβεβαιότητα είσπραξης σε σχέση με τη δυνατότητα εξοφλήσεως είναι ιδιαίτερα υψηλή».
Άλλωστε, ο υπερχρεωμένος οφειλέτης ακριβώς λόγω της ιδιότητάς του δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει ούτως ή άλλως στις υποχρεώσεις του έναντι αυτών, συνεπώς θα οδηγείτο στο ίδιο αποτέλεσμα, ήτοι τη συσσώρευση οφειλών μη δυνάμενων να εισπραχθούν και την απώλεια παροχών.»
6. Για κάποιες, τέλος, εντελώς επιπόλαιες επιφυλάξεις για την συνταγματική δυνατότητα εξέτασης ζητημάτων οφειλών στο δημόσιο και εν γένει δημοσίου δικαίου από τα πολιτικά δικαστήρια (ειρηνοδικεία), αρκεί η παράθεση του άρθρου 94 παρ. 3 & 4 του Συντάγματος:
«94-3. Σε ειδικές περιπτώσεις και προκειμένου να επιτυγχάνεται η ενιαία εφαρμογή της αυτής νομοθεσίας μπορεί να ανατεθεί με νόμο η εκδίκαση κατηγοριών ιδιωτικών διαφορών στα διοικητικά δικαστήρια ή κατηγοριών διοικητικών διαφορών ουσίας στα πολιτικά δικαστήρια.
94-4. Στα πολιτικά ή διοικητικά δικαστήρια μπορεί να ανατεθεί και κάθε άλλη αρμοδιότητα διοικητικής φύσης, όπως νόμος ορίζει.
Oι δικαστικές αποφάσεις εκτελούνται αναγκαστικά και κατά του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, όπως νόμος ορίζει».
* Ο κ. Κωνσταντίνος Παπακασόλας είναι δικηγόρος Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου