κ. ΡΕΝΑ ΔΟΥΡΟΥ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΙΣ ΑΤΤΙΚΗΣ:Διεθνές Συνέδριο για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων

Διεθνές Συνέδριο για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων

Συνεχίζονται οι εργασίες με ομιλίες εκπροσώπων από το εξωτερικό

Κύρια σημεία ομιλιών (Παρασκευή 13.02.2015):

-           Γεώργιος Κρεμλής, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος

-           Σωτήρης Λεοντάρης, επικεφαλής εμπορικού τμήματος της Πρεσβείας της Μ. Βρετανίας, εκπρόσωπος του Πρέσβη John Kittmer

-           Sapir Doron, Αντιδήμαρχος του Τελ Αβίβ, Ισραήλ

-           Anne Vandepoutte, OVAM-Δημόσια Υπηρεσία Διαχείρισης Απορριμμάτων της Φλάνδρας, Βέλγιο

-           Philip Nugent, Τμήμα Πολιτικής για τα απορρίμματα και την αποτελεσματικότητα των πόρων, Υπουργείο Περιβάλλοντος, Κοινοτήτων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ιρλανδία

-           Francesco Giró i Fontanals, Τεχνικός Σύμβουλος του Οργανισμού Διαχείρισης Απορριμμάτων της Καταλονίας, Ισπανία

-           Gil Aroyo, Δ/ντής Τμήματος Υγιεινής του Δήμου Τελ Αβίβ, Ισραήλ

-           Michal Len, RREUSE, Βέλγιο

-           Ioannis Bakas, Έλληνας εμπειρογνώμονας, Δανία

-           Peeter Eek, Υπουργείο Περιβάλλοντος της Εσθονίας

-           Christian Ehrengruber, Αυστρία

-           Ξενοφών Κακάτσιος, Καθηγητής Ε.Μ.Π.

-           Lisa Labriga, Ειδική Εμπειρογνώμων, Βέλγιο

-           Αντώνης Μαυρόπουλος, Πρόεδρος της Επιστημονικής και Τεχνικής Επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης Στερεών Αποβλήτων,

-           Johann Mayr, Πρόεδρος των Αυστριακών Ενώσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων, Αυστρία

Συνεχίζονται οι εργασίες του Διεθνούς Συνεδρίου για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων που διοργανώνει η Περιφέρεια Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ.

Οι σημερινές εργασίες που αφορούν τη θεματική ενότητα «Διαχείριση Απορριμμάτων – Διεθνής Εμπειρία» συνεχίζονται με ομιλίες των κ.κ. Γεωργίου Κρεμλή, Σωτήρης Λεοντάρης, Sapir Doron, Anne Vandepoutte, Philip Nugent, Francesco Giró i Fontanals, Gil Aroyo, Michal Len, Ioannis Bakas, Peeter Eek, Christian Ehrengruber, Ξενοφώντος Κακάτσιου, Lisa Labriga, Αντώνη Μαυρόπουλου και Johann Mayr.

Ο κ. Γιώργος Κρεμλής, εστίασε στην αλλαγή της φιλοσοφίας στη διαχείριση των απορριμμάτων, αφού πλέον τα απόβλητα δεν πρέπει να θεωρούνται απόβλητα, αλλά προϊόντα που πρέπει να αξιοποιηθούν πλλήρως. «Αυτή είναι η πρώτη προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Στόχος μας μέχρι το 2020 είναι να πάμε στη διαχείριση μηδενικών αποβλήτων».

Αναφερόμενος στα ποσοστά ανακύκλωσης στη χώρα μας, για τα οποία διατύπωσε την προσωπική του αμφιβολία, σημείωσε ότι τα ποσοστά αυτά φτάνουν το 17% με 18% αλλά μέχρι το 2020 θα πρέπει να ανέλθουν στο 50%, επισημαίνοντας «Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους Δήμους αλλά και στους Δημότες ώστε να υιοθετήσουν τη διαλογή στην πηγή. Τα παιδιά και οι νέοι θα είναι οι πρώτοι που θα συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο σύστημα αρκεί να ξέρουν ότι αυτό το σύστημα είναι αξιόπιστο».

Κλείνοντας ο κ. Κρεμλής τόνισε ότι «επείγει ο ολοκληρωμένος Εθνικός Σχεδιασμός στη διαχείριση των απορριμμάτων, αλλά η επικαιροποίηση των νέων Περιφερειακών Σχεδιασμών και όλα αυτά να κουμπώνουν μεταξύ τους. Κάθε Περιφέρεια πρέπει να κατακτήσει τον στόχο της ανακύκλωσης, εκτός από κάποιες προβληματικές Περιφέρειες».

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο κ. Σωτήρης Λεοντάρης,Επικεφαλής του Εμπορικού Τμήματος της Πρεσβείας της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα, εκπροσωπώντας τον Πρέσβη κ. John Kittmer, ο οποίος παρουσίασε το μοντέλο διαχείρισης που έχει υιοθετήσει η Βρετανική Κυβέρνηση. Αυτό στοχεύει στην ανάπτυξη της οικονομίας, παράλληλα με την προστασία του περιβάλλοντος. «Το νέο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας αποτελεί δέσμευση της Βρετανικής Κυβέρνησης», ενώ στη συνέχεια παρουσίασε το παράδειγμα του Μάντσεστερ και πώς εκεί λειτουργεί αποτελεσματικά το νέο μοντέλο ΣΔΙΤ. Θέλοντας να αναδείξει το σημαντικό αναπτυξιακό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο κλάδος της διαχείρισης των απορριμμάτων τόνισε ότι σήμερα στη Μεγαλ. Βρετανία απασχολούνται πάνω από 100.000 άτομα στο συγκεκριμένο κλάδο.

Κλείνοντας αναφέρθηκε στο Πρόγραμμα Πρόληψης Αποβλήτων που παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά το 2013 και αποτελεί παράδειγμα καλής πρακτικής, αφού οδήγησε στη μείωση κατά 2,9 εκατ. τόννων απόρριψης απορριμμάτων και κατά 1 εκατ. τόννους στην απόρριψη συσκευασιών. Τέλος, αναφέρθηκε στην παράνομη απόρριψη αποβλήτων και την Περιβαλλοντική Εγκληματικότητα (Waste Crime) στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία στοιχίζει στο κράτος περίπου 1 δις ευρώ το χρόνο.

Ο κ. Sapir Doron, ξεκίνησε την ομιλία του με τη φράση «Αγαπώ τα σκουπίδια, γιατί είναι ο καθρέπτης της κοινωνίας μας. Τα απορρίμματα λένε πάντα την αλήθεια». Στη συνέχεια παρουσίασε το Πάρκο Ανακύκλωσης Χιρία στο Ισραήλ, αναλύοντας διεξοδικά πώς μετετράπη μία από τις πιο κακόφημες χωματερές στον κόσμο σε πράσινο πάρκο ανακύκλωσης, «το βουνό της αλλαγής», που κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διεθνή διαγωνισμό στις ΗΠΑ.

Κάθε μέρα στο Χίριγια γίνεται διαλογή 3.000 τόνων οικιακών απορριμμάτων, 1.500 τόνων οικοδομικών υλικών και 250 τόνων οργανικής ύλης. Τα σκουπίδια μετατρέπονται σε καύσιμα, λιπάσματα, ηλεκτρική ενέργεια, νερό άρδευσης, ακόμα και έπιπλα κήπου.

Η κ. Anne Vandepoutte, παρουσίασε διεξοδικά τον τρόπο λειτουργίας της Δημόσιας Υπηρεσίας Διαχείρισης Απορριμμάτων στη Φλάνδρα, αλλά και τον υψηλό βαθμό ευαισθητοποίησης της κοινωνίας στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, σημειώνοντας χαρακτηριστικά «Στη Φλάνδρα όλοι, οι πολίτες, οι επιχειρήσεις, οι φορείς θεωρούν ότι τα σκουπίδια είναι δική τους υπόθεση. Η νοοτροπία είναι η σημαντική παράμετρος και όχι ο αριθμός των μονάδων επεξεργασίας των απορριμμάτων. Οι πολίτες είναι πεπεισμένοι ότι η ανακύκλωση και η διαλογή στην πηγή είναι η μόνη λύση και για αυτό συμμετέχουν όλοι στο σύστημα».

«Έχουμε αναπτύξει ένα δίκτυο 337 χώρων ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης. Θεωρούμε ότι τα απορρίμματα είναι πρώτη ύλη. Θέλουμε να είμαστε μια κοινωνία ανακύκλωσης για αυτό και λέμε ότι κάνουμε διαχείριση υλικών και όχι απορριμμάτων», τόνισε.

Στη συνέχεια επεσήμανε ότι υπάρχουν 3 εργαλεία αντιμετώπισης, τα νομικά εργαλεία (νομοθεσία, πρόστιμα κα), τα οικονομικά εργαλεία (ο ρυπαίνων πληρώνει, χρηματοδοτική ενίσχυση κα) και τα κοινωνικά εργαλεία (ενημέρωση των πολιτών, εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία κλπ). Η πρόκληση είναι να βρεθούν τα κατάλληλα εργαλεία που χρειάζονται για να επιτευχθούν οι στόχοι. Οι αρχές είναι αυτές που είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή του τοπικού περιφερειακού και εθνικού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων και μπορούν να γίνουν πρόδρομοι στην εφαρμογή μιας καλύτερης πρακτικής.

Ο κ. Philip Nugent, εστίασε στο ρόλο των οικονομικών εργαλείων για τη βελτίωση της απόδοσης της εθνικής πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων στην Ιρλανδία, σημειώνοντας ότι στη χώρα του έχουν κλείσει πάνω από το 90% των χωματερών.

«Από 28 χωματερές που λειτουργούσαν το 2009, φτάσαμε το 2013 να έχουμε 13 και θέλουμε να φτάσουμε στις τρεις. Το 2013 μειώθηκε κατά 60% το ποσοστό των απορριμμάτων που πήγαινε για ταφή». Συνοψίζοντας, κατέληξε ότι: «Η χρήση των οικονομικών εργαλείων στην Ιρλανδία λειτούργησε αποτελεσματικά στην Ιρλανδία. Σήμερα ο φόρος για τα απορρίμματα ανέρχεται στα 75 Ευρώ ο τόννος. Αυξάνοντας το ποσό αυτό είδαμε ότι είχαμε καλύτερα αποτελέσματα και έτσι μειώθηκαν τα απορρίμματα το 2013».

Ο κ. Francesco Giró i Fontanals, στο πλαίσιο της παρουσίασής του με θέμα ‘Μια ευέλικτη προσέγγιση της μηχανικής – βιολογικής επεξεργασίας (MBE) και της βιολογικής επεξεργασίας (BE) των ΑΣΑ, ως τρόπου για την επιτυχή εκπλήρωση των στόχων πολλών περιβαλλοντικών οδηγιών και στρατηγικών της Ε.Ε. Η μελέτη περίπτωσης της Καταλονίας’, τόνισε ότι «Σήμερα στην Καταλονία βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο. Το 60% των συνολικών απορριμμάτων καταλήγουν στις χωματερές και καταβάλλουμε τεράστια προσπάθεια για να μειώσουμε το ποσοστό αυτό. Τα απορρίμματα έχουν μειωθεί σημαντικά από το 2007, τόσο λόγω της οικονομικής κρίσης, όσο και λόγω των πρακτικών πρόληψης που εφαρμόζονται».

«Έχουμε δουλέψει πολύ πάνω στην πρόληψη και έχουμε δώσει μάχη ενάντια στα οικιακά απόβλητα. Εάν δεν υπάρχει διαχωρισμός στην πηγή, δεν μπορούμε να έχουμε κυκλική οικονομία», πρόσθεσε ενώ κλείνοντας την ομιλία του τόνισε ότι «Σχεδιάζουμε νέες μονάδες με τεχνολογίες που θα προτρέπουν άλλους τρόπους αποκεντρωμένης διαχείρισης και εμείς έχουμε δημιουργήσει επτά τέτοιες μονάδες».

Ο κ. Gil Aroyo, ξεκίνησε την τοποθέτησή του τονίζοντας: «Εμείς προσπαθούμε στο Τελ Αβίβ να βρούμε τον τρόπο ώστε να γίνουν τα απορρίμματα υλικά που θα μας αποφέρουν κέρδος», ενώ πρόσθεσε ότι την περσυνή χρονιά μέσω του συστήματος ανακύκλωσης που εφαρμόζεται στο Τελ Αβίβ συνέλλεξαν 13.000 τόννους ύφασμα, ενώ συνολικά ανακυκλώνονται 55.000 τόννους».

Στη συνέχεια αναφερόμενος στον καταλυτικό ρόλο της εκπαίδευσης του πληθυσμού σημείωσε: «Το πιο σημαντικό είναι να εκπαιδεύσεις τον κόσμο. Εμείς την εκπαίδευση την ξεκινάμε από το σχολείο, εξηγούμε στα παιδιά πολλά πράγματα, ώστε να αλλάξουν την νοοτροπία», ενώ κλείνοντας εστίασε στη νομοθεσία που είναι απαραίτητη.

Ο κ. Ιωάννης Μπάκας, στο πλαίσιο της ομιλίας του με τίτλο «Τρία παραδείγματα ορθής πρακτικής στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων στην Ε.Ε.», αναφέρθηκε στην Καταλονία και τη Λομβαρδία, οι οποίες εστιάζουν στην πρόληψη, την ανακύκλωση, την εμπλοκή πολλών φορέων και τη θέσπιση ενός αυστηρού νομοθετικού πλαισίου. «Οι στρατηγικές που ακολουθούν» επεσήμανε ότι «ξεκινούν 15 χρόνια πριν. Οι λόγοι επιτυχίας τους οφείλονται στον έγκαιρο σχεδιασμό, στην καλή διοικητική δομή, στην καλή συνεργασία ανάμεσα στο δημόσιαο και τους ιδιώτες, στις εισφορές υγειονομικής ταφής οι οποίες επιστρέφουν στην ενίσχυση αυτής της δομής, και στην έμφαση που δίνεται στην ποιότητα της διαλογής στην πηγή». Στη συνέχεια ανέφερε ότι  «στην περιοχή Castillia La Mancha έχουν συνδυάσει τη μηχανική επεξεργασία με τη βιολογική επεξεργασία» και συνέχισε επισημαίνοντας ότι «πρέπει να υπάρχει συνέργεια με την κλιματική στρατηγική, πρόληψη στην απόρριψη βιολογικών αποβλήτων και την εκπαίδευση των παιδιών στη διαλογή στην πηγή. Έχει αποδειχθεί ότι όταν εκπαιδεύεις τα παιδιά εκπαιδεύεται καλύτερα και όλη η οικογένεια». «Δεν ταιριάζει μία λύση σε όλους» τόνισε «διότι πρέπει να σεβόμαστε τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής. Ωστόσο όλοι μπορούμε να μάθουμε από τις εμπειρίες των άλλων».

Ο κ. Peeter Eek, στο πλαίσιο της ομιλίας του «Διαχείριση αποβλήτων στην Εσθονία - έξοδος από την εποχή της υγειονομικής ταφής αποβλήτων 2004-2014», αφού έκανε μια ιστορική αναδρομή στον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων στη χώρα του από το 2002 μέχρι τους στόχους που έχουν θέσει για το 2020 και προχώρησε στη διεξοδική ανάλυση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων. «Μέχρι σήμερα ο σχεδιασμός μας κατέγραφε απλώς την υφιστάμενη κατάσταση και δεν είχε υιοθετήσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία ανοιχτή χωματερή στην Εσθονία όταν το 2001 είχαμε 150 ανοιχτές χωματερές. Καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο με σημεία ανακύκλωσης και οι Δήμοι υποχρεώθηκαν να οργανώσουν ένα σύστημα διαχωρισμού. Το μοντέλο «ο ρυπαίνων πληρώνει» έδωσε κάποια αποτελέσματα, όμως οι Δήμοι δεν συνεργάστηκαν τόσο καλά». Στη συνέχεια αναφέρθηκε στα μεικτά δημοτικά απορρίμματα, από τα οποία μόλις το 6% κατευθύνονται στις χωματερές της Εσθονίας. Και έκλεισε την ομιλία του λέγοντας «Για εμάς σήμερα πρόκληση είναι να πετύχουμε μεγαλύτερη ανακύκλωση. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι εφικτό και μπορούμε να το πετύχουμε».

Ο κ. Michal Len, στο οπτικοακουστικό υλικό το οποίο απέστειλε, έκανε μια επισκόπηση του δικτύου RREUSE, πολιτική του οποίου είναι να υποστηρίζει την ανάπτυξη εγκεκριμένων κέντρων επαναχρησιμοποίησης και δικτύων, καθώς και τον ρόλο των κοινωνικών επιχειρήσεων. Πιο συγκεκριμένα τόνισε ότι «πολλά από τα επαναχρησιμοποιούμενα προϊόντα καταλήγουν ως απορρίμματα. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη νομοθετικού πλαισίου, στην συμπεριφορά των καταναλωτών και στο σχεδιασμό των προϊόντων. Η πολιτική μας συνίσταται στον έλεγχο, τον καθαρισμό ή την επιδιόρθωση προϊόντων και των εξαρτημάτων τους, τα οποία πλέον είναι απορρίμματα και τα προετοιμάζουν ώστε να επαναχρησιμοποιηθούν χωρίς καμία άλλη προεργασία».

Ο κ. Christian Ehrengruber, στο πλαίσιο της ομιλίας του με θέμα «Βιώσιμη πρακτική της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων στην Άνω Αυστρία», ανέλυσε τα συστήματα συλλογής απορριμμάτων, τονίζοντας ότι οι πολίτες μεταφέρουν οι ίδιοι τα απορρίμματά τους στους ειδικούς κάδους συλλογής. «Σήμερα στην Άνω Αυστρία το ποσοστό της ανακύκλωσης είναι στο 70% με σημαντικές, θετικές, οικολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Υπάρχουν 180 κέντρα ανακύκλωσης για την εξυπηρέτηση 1,5 εκ. κατοίκων, στα οποία συλλέγονται 80 διαφορετικά είδη απορριμμάτων. Στα κέντρα αυτά απασχολούνται 600 εργαζόμενοι, οι οποίοι είναι καταρτισμένο και εξειδικευμένο προσωπικό.

Ο κ. Ξενοφών Κακάτσιος αναφέρθηκε στα αστικά στερεά απορρίμματα και στα λύματα, ενώ παρουσίασε μεθόδους εκμετάλλευσης των αποβλήτων αυτών με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο. Τέλος, επεσήμανε τα θετικά οφέλη από τη συνεκμετάλλευση των απορριμμάτων, τα οποία μπορούν να παράξουν ηλεκτρική και θερμική ενέργεια, καθώς επίσης πόσιμο νερό και νερό για άρδευση.

Η κ. Lisa Labriga, στο πλαίσιο της ομιλίας της με θέμα «Πόλεις και Περιφέρειες ως βασικοί παράγοντες για μια κυκλική Οικονομία», παρουσίασε το ρόλο και τις δράσεις του δικτύου ACR+, το οποίο είναι ένα δίκτυο τοπικών και δημοτικών αρχών με 90 μέλη και εκπροσώπηση σε 23 χώρες. Σχετικά με την κυκλική οικονομία τόνισε ότι το μέλλον βρίσκεται στην αλλαγή της νοοτροπίας. Τόνισε ότι «πρέπει να πάμε από τη γραμμική οικονομία στην κυκλική, βασική αρχή της οποίας είναι «τίποτα δεν πάει χαμένο» και βάση της αποτελεί το τρίπτυχο μείωση - επανάχρηση - ανακύκλωση», ενώ σημείωσε ότι υπάρχει ανακύκλωση αλλά υπάρχει και αντίστροφη πορεία, δηλ. η πορεία προς την πλήρη επανάχρηση». Κλείνοντας, επεσήμανε ότι «για να βοηθήσουμε τις τοπικές αρχές να εφαρμόσουν μια επαρκή στρατηγική κυκλικής οικονομίας για την περιοχής τους, μέσα από εργαλεία τα οποία είναι: η πολυεπίπεδη προσέγγιση, η εδαφική ιεραρχία, η σημασία του να παίζουν ρόλο – κλειδί οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές, η νέα βιώσιμη παραγωγή και τα μοντέλα κατανάλωσης, η αποκεντρωμένη διοίκηση και η πρόσβαση στην πληροφορία».

Ο κ. Αντώνης Μαυρόπουλος εστίασε στις αποτυχίες κάποιων συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων, όπως είναι αυτό της Ολλανδίας και της Νάπολης, επισημαίνοντας ότι «από τις αποτυχίες μπορούν να προκύψουν στέρεα και χρήσιμα συμπεράσματα». Ενώ, αναφερόμενος στην περίπτωση της Αττικής, σημείωσε μεταξύ άλλων «πρέπει να δούμε το κοινωνικό περιεχόμενο της διαχείρισης των απορριμμάτων και μετά να δώσουμε τις τεχνικές λύσεις. Μέχρι σήμερα γινόταν ακριβώς το αντίστροφο. Το κόστος είναι τεράστιο πρόβλημα, ενώ οι Δήμοι μέχρι σήμερα δεν είχαν κανένα κίνητρο για να ανακυκλώσουν». Τέλος, αναφερόμενος στην δραστηριότητα των ρακοσυλλεκτών, σημείωσε ότι «αυτό δεν είναι μόνον ελληνικό πρόβλημα. Με τις σωστές ενέργειες οι ρακοσυλλέκτες μπορούν να γίνουν σημαντικός partner στο θέμα της ανακύκλωσης. Αντίστοιχες δράσεις έχουν ήδη γίνει στη Βαρκελώνη με πρωτοβουλία του Δήμου».

Ο κ. Johann Mayr, στο πλαίσιο της ομιλίας του με θέμα «Διαχείριση αποβλήτων στην Αυστρία – Μία επιτυχής λύση του προβλήματος», ανέλυσε το παράδειγμα της Βιέννης. Η προσέγγιση της διαχείρισης αποβλήτων γίνεται μέσω της διαλογής στην πηγή ανακυκλώσιμων υλικών και της θερμικής διαχείρισης των αποβλήτων των κατοίκων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κλείνοντας, παρουσίασε τη σημερινή κατάσταση στη Βιέννη, όπου πέρσι συλλέχθηκε 1 εκ. τόνος απορριμμάτων από τα οποία το 22% ανακυκλώθηκε και το 62% διατέθηκε στην παραγωγή ενέργειας.

Οι εργασίες του Διεθνούς Συνεδρίου συνεχίζονται την Παρασκευή το απόγευμα με την επόμενη θεματική ενότητα, με τίτλο «Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων», στην οποία θα καταθέσουν τις απόψεις και τις εμπειρίες τους εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων.