Συνέντευξη Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Μητσοτάκη, στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» και στους δημοσιογράφους κ. Γιώργο Τερζή και Εύα Καραμανώλη
Όπως γνωρίζετε, έχουμε προχωρήσει σε ένα συνολικό ανασχεδιασμό της Δημόσιας Διοίκησης. Ήδη ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση των δομών, εκπονήθηκαν καινούργια οργανογράμματα, σχέδια στελέχωσης και περιγράμματα θέσεων ανά δομή. Έχουμε πλέον περιγράψει για κάθε Υπηρεσία τι απαιτείται να κάνει, με ποιο τρόπο θα επιτύχει τους στόχους της και ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχουν οι υπάλληλοι που θα αναλάβουν τις θέσεις ευθύνης, έτσι ώστε να αποκτήσουμε ένα νέο, φιλικό για τον πολίτη και αποτελεσματικό Δημόσιο. Τώρα χρειάζεται να βρούμε τους κατάλληλους ηγέτες, δηλαδή τους γενικούς διευθυντές, τους διευθυντές και τους προϊσταμένους Τμημάτων για να υλοποιηθούν όσα σχεδιάσαμε επί χάρτου. Και αυτό τώρα είναι το δύσκολο. Πιστεύω, όμως, ότι με το νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων που εισάγουμε θα το επιτύχουμε αυτό καθώς θέτουμε σε εφαρμογή μεθόδους και «εργαλεία» επιλογής που στοχεύουν στην αξιοκρατία και την αξιοσύνη δίχως όμως να υπολείπονται σε διαφάνεια και αντικειμενικότητα. Την ίδια στιγμή –και θέλω να το τονίσω αυτό- κρατάμε τα θετικά στοιχεία που διαθέτει ο «νόμος Ραγκούση», ο οποίος στην πράξη δεν εφαρμόστηκε και δεν δοκιμάστηκε δυστυχώς ποτέ.
Ποια είναι αυτά τα «εργαλεία», πως προέκυψαν ξαφνικά και αν είναι τόσο εύστοχα γιατί δε χρησιμοποιήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια;
Αρχικά μελετήσαμε τις πρακτικές που εφαρμόζονται με επιτυχία σε άλλες χώρες (Ιρλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία και Καναδά). Κατόπιν προσαρμόσαμε τις πρακτικές αυτές στις δικές μας ανάγκες όπως αυτές προκύπτουν από τον εξορθολογισμό των δομών και τη δραστική μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων στη χώρα μας. Έτσι, γνωρίζοντας πλέον τις ανάγκες κάθε θέσης ευθύνης στο Δημόσιο, ξεκινάμε τώρα να εντοπίσουμε τους πλέον κατάλληλους υπαλλήλους για κάθε συγκεκριμένη διευθυντική θέση. Καταργούμε πλέον τη στείρα μοριοδότηση των «στατικών» χαρακτηριστικών των υπαλλήλων (πτυχία, πιστοποιητικά κ.λπ.) που αποτελούσε το κύριο, αν όχι αποκλειστικό, κριτήριο για την επιλογή προϊσταμένων και ενεργοποιούνται οι γραπτές εξετάσεις και δομημένες συνεντεύξεις για να εντοπίσουμε τα δυναμικά εκείνα χαρακτηριστικά και τις ειδικές δεξιότητες που πρέπει να έχει ένας μάνατζερ για κάθε συγκεκριμένη θέση ευθύνης. Τα προηγούμενα χρόνια αφενός δεν είχαμε περιγράμματα θέσεων ευθύνης, αφετέρου προτάχθηκε ως στόχος η αντικειμενικότητα της επιλογής προϊσταμένων έναντι της αξιοσύνης και του ταλέντου. Και στην πράξη η φιλοσοφία αυτή δεν είχε τα αποτελέσματα που αναμέναμε.
Από τη μια καταργείτε τα αντικειμενικά «μόρια» και από την άλλη δίνετε μεγάλη έμφαση σε άλλα υποκειμενικά «εργαλεία» επιλογής Προϊσταμένων. Δε φοβάστε μήπως κατηγορηθείτε για κομματική – πελατειακή χειραγώγηση των διαδικασιών;
Τα μόρια αποτιμούν μόνο στατικά χαρακτηριστικά ενός υποψηφίου και ακόμα και αυτό το κάνουν ανεπαρκώς. Μπορείτε να αντιληφθείτε εύκολα πως ένας υποψήφιος μπορεί να συγκεντρώνει πολλά μόρια αλλά να είναι παντελώς ακατάλληλος προϊστάμενος, είτε γιατί η προϋπηρεσία ή η εκπαίδευση του δεν σχετίζονται με τη θέση ευθύνης, είτε γιατί η θέση απαιτεί και άλλα δυναμικά χαρακτηριστικά που δεν εντοπίζονται με πιστοποιητικά. Έχει αποδειχθεί ότι η απόκτηση πτυχίων, μεταπτυχιακών ή διδακτορικών δεν καθιστά a priori τον υποψήφιο που κατέχει αυτά ως τον καταλληλότερο.Στην Ελλάδα μας χαρακτηρίζει συλλογικά μια «πτυχιολαγνεία». Αλλά αν ψάχνεις για «πρώτο βιολί» και μπορείς να το επιλέξεις ακούγοντάς το να παίζει, δεν εστιάζεις σε μόρια, σε βαθμούς σε πτυχία ή σεμινάρια που ενδεχομένως παρακολούθησε ο βιολονίστας! Ψάχνουμε τα «πρώτα βιολιά» στη διοίκηση και είμαστε βέβαιοι ότι υπάρχουν. Τα κριτήρια επιλογής που εισάγει το νέο σύστημα εστιάζουν στην ανάδειξη των ηγετικών και διοικητικών δεξιοτήτων των νέων προϊσταμένων στοχεύοντας στην ίαση μιας χρόνιας ανεπάρκειας της Διοίκησης όπως ανέδειξε με σαφήνεια και η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ. Το νέο σύστημα είναι δομημένο κατά τέτοιο τρόπο ώστε ούτε την επιλογή τμηματάρχη δεν θα μπορώ να επηρεάσω εγώ ως υπουργός! Βάζουμε δηλαδή τέλος και σε αυτή την πτυχή του πελατειακού συστήματος, που εν πολλοίς συνέβαλε και στην πτώχευση της χώρας.
Πως διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα και η διαφάνεια του νέου συστήματος και ειδικότερα της συνέντευξης στην οποία δίνετε ιδιαίτερη βαρύτητα;
Η αντικειμενικότητα διασφαλίζεται με την ουσιαστική εμπλοκή του ΑΣΕΠ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εμφιλοχωρήσει πολιτική ή άλλη παρέμβαση. Όλα τα στάδια της διαδικασίας (προφίλ θέσης, κριτήρια αξιολόγησης, αποτελέσματα γραπτών εξετάσεων και συνέντευξης) θα αναρτώνται σε πραγματικό χρόνο στο διαδίκτυο. Οι γραπτές εξετάσεις θα διενεργούνται με τις ίδιες δικλείδες διαφάνειας όπως ακριβώς και οι πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ. Στη συνέντευξη δίνουμε πράγματι ιδιαίτερη σημασία. Η διεθνής πρακτική και η εμπειρία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, δείχνει ότι μόνο με δομημένη συνέντευξη μπορούν να αξιολογηθούν τα «δυναμικά» χαρακτηριστικά υποψηφίων προϊσταμένων. Η αντικειμενικότητα της συνέντευξης διασφαλίζεται καθώς πληρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις: α) η συνέντευξη θα είναι «δομημένη» δηλαδή θα αξιολογεί με ενιαίο τρόπο συγκεκριμένες δεξιότητες όπως προκύπτουν από τα βιογραφικά των υποψηφίων και από τις δηλώσεις ενδιαφέροντος και β) η συνέντευξη θα διεξάγεται από έμπειρα και πιστοποιημένα στελέχη που θα προτείνονται από το ΑΣΕΠ.
Στα Συμβούλια Επιλογής αλλά και στα συμβούλια που θα διενεργήσουν τις συνεντεύξεις περιλαμβάνετε και στελέχη του ιδιωτικού τομέα. Γιατί αυτό; Σκέφτεστε μήπως να ανοίξετε τις θέσεις ευθύνης του Δημοσίου και στον ιδιωτικό τομέα;
Πράγματι εισάγουμε διαδικασίες αξιολόγησης στις οποίες πέραν των εκπροσώπων του ΑΣΕΠ και του δημοσίου τομέα συμμετέχουν και επιλεγμένα στελέχη του ιδιωτικού τομέα ως αξιολογητές. Τα στελέχη αυτά θα προτείνονται από το ΑΣΕΠ και θα έχουν πιστοποιηθεί σχετικά. Αυτή η καινοτομία πέραν της περαιτέρω διασφάλισης της διαφάνειας και της αντικειμενικότητας της διαδικασίας, έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρεται σχετική τεχνογνωσία στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού από τον ιδιωτικό τομέα στο Κράτος. Αυτή τη χρονική στιγμή στην εξέλιξη της Δημόσιας Διοίκησης δεν ανοίγουμε τις θέσεις ευθύνης στον ιδιωτικό τομέα. Βρισκόμαστε ακόμα σε πρώιμη φάση εξορθολογισμού της διοίκησης και αναδιοργάνωσης του Κράτους. Μόλις τώρα εισάγουμε νέες δομές και θεσμούς όπως η αξιολόγηση. Άμεσος στόχος μας είναι η καλλίτερη αξιοποίηση του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού. Η εμπειρία μας δείχνει ότι υπάρχουν πολλά αξιόλογα στελέχη στο Δημόσιο Τομέα, τα οποία θα αποκτήσουν τώρα την ευκαιρία να αναδειχθούν μέσω του προτεινόμενου συστήματος επιλογής προϊσταμένων. Σήμερα ακόμη, οι πρακτικές του δημόσιου τομέα διαφέρουν πολύ σε σχέση με αυτές του ιδιωτικού. Σε λίγα χρόνια όμως πιστεύω ότι θα είναι θεμιτό και εφικτό να προσελκύσουμε προϊστάμενους και από τον ιδιωτικό τομέα ειδικά για θέσεις ευθύνης που απαιτούν ιδιαίτερα εξειδικευμένη εμπειρία.
Το σύστημα που εισάγεται θα έχει ως πεδίο εφαρμογής του το κεντρικό κράτος. Τι θα γίνει με την αυτοδιοίκηση; Εκεί που υπάρχει και διαπιστωμένη κακοδιοίκηση και διαφθορά;
Για τους ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού θα ακολουθήσει νέα μελέτη για το σύστημα επιλογής προϊσταμένων σε συνεργασία με το συναρμόδιο Υπουργείο Εσωτερικών. Οι δομές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έχουν ακόμα αξιολογηθεί. Επιπλέον πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλες ιδιαιτερότητες όπως οι γεωγραφικές. Οι αρχές όμως που εισάγει το προτεινόμενο νέο σύστημα θα διέπουν και αυτό που θα εφαρμοστεί στους ΟΤΑ.
Συμφωνείτε ότι το νέο σύστημα που προτείνετε είναι πολύπλοκο, χρονοβόρο και πολύ ακριβό;
Είναι όσο πολύπλοκο και ακριβό απαιτείται για να διασφαλιστεί ότι θα επιλεγούν οι καταλληλότεροι προϊστάμενοι. Είναι ένα εξελιγμένο σύστημα που ακολουθεί τις διεθνώς αναγνωρισμένες πρακτικές συνδυάζοντας την ανάγκη του Δημόσιου Τομέα για αξιοκρατία και διαφάνεια και δεν είναι ακριβότερο ή πολυπλοκότερο από τα συστήματα που εφαρμόζονται με επιτυχία σε άλλες χώρες. Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι ένας τομέας στον οποίο δεν πρέπει να κάνουμε οικονομία, χρήματος και προσπάθειας, είναι αυτός. Κατάλληλοι και ορθά επιλεγμένοι Προϊστάμενοι προσθέτουν τεράστια αξία στο Κράτος και στους πολίτες. Αυτό δυστυχώς ισχύει και αντίστροφα. Ως προς το χρονοβόρο επιτρέψτε μου να σας πω ότι ο προβλεπόμενος χρόνος δεν είναι πολύς. Στην Ιρλανδία η πλήρης εφαρμογή ενός νέου συστήματος επιλογής προϊστάμενων διήρκεσε 10 χρόνια! Θα καταφέρουμε να έχουμε καταρχήν όλους τους νέους Γενικούς Διευθυντές επιλεγμένους από το νέο σύστημα μέχρι το τέλος του 2014 ή αρχές του 20015 το αργότερο. Υπολογίζουμε ότι ένα χρόνο μετά θα έχουμε και όλους τους νέους Διευθυντές και Τμηματάρχες.
Οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες
Καθώς η διαπραγμάτευση βρίσκεται στην κρίσιμη, αλλά μάλλον τελική, καμπή της, η κυβέρνηση μοιάζει να «πολιτικοποιεί» τις συζητήσεις… Να ρωτήσω καθαρά, είναι υπερβολικές οι απαιτήσεις των ελεγκτών ή είναι ο φόβος των εκλογών;
Οι συζητήσεις με τους εκπροσώπους της Ε.Ε., της ΕΚΤ και του ΔΝΤ έχουν πάντα πολιτικό χαρακτήρα. Οι τεχνικές συζητήσεις γίνονται με τα λεγόμενα τεχνικά κλιμάκια. Η κυβέρνηση ζητά από την τρόικα να αναγνωρίσει πρωτίστως τη μεγάλη εικόνα: Ότι δηλαδή τα δύο από τα τρία προβλήματα που μας έβαλαν στη δίνη της κρίσης – το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το δημοσιονομικό έλλειμμα, έχουν σε μεγάλο βαθμό αντιμετωπιστεί. Για το τρίτο πρόβλημα, το δημόσιο χρέος, απαιτείται πλέον μια γενναία απόφαση από τους δανειστές της χώρας μας για να καταστεί βιώσιμο και διαχειρίσιμο. Τώρα ως προς τα επί μέρους ζητήματα της διαπραγμάτευσης, αυτά θεωρώ πως είναι διαχειρίσιμα. Ένα είναι βέβαιο. Παρά την όποια κόπωση, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να προχωρήσουν όχι γιατί μας τις επιβάλλει η τρόικα αλλά γιατί είναι προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων.
Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο στις ευρωεκλογές να σταλεί μήνυμα δυσαρέσκειας προς την κυβέρνηση και τις Βρυξέλλες; Τέτοιας έντασης μάλιστα που να δυσχεραίνει τη συνέχιση του κυβερνητικού έργου;
Γιατί προεξοφλείτε ένα κακό αποτέλεσμα για τη Νέα Δημοκρατία; Καθώς πλησιάζουμε προς τις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα που φαίνεται να αγκομαχά, αδυνατώντας να ισορροπήσει μεταξύ της ανάγκης για στροφή στον πολιτικό ρεαλισμό και της εξαλλοσύνης των διαφόρων υποσυνόλων που τον απαρτίζουν. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Μάιο θα ψηφίσουμε για δήμαρχους, περιφερειάρχες και ευρωβουλευτές και όχι για κυβέρνηση. Οι εθνικές εκλογές θα γίνουν το 2016, όταν λήξει η συνταγματική θητεία της κυβέρνησης. Ελπίζω ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος θα μας επιτρέψει να εισάγουμε την έννοια των σταθερών εκλογικών κύκλων ώστε να ξεφύγουμε από την διαρκή συζήτηση για πρόωρες εκλογές, που τόσο επιζήμια είναι για την πολιτική σταθερότητα.
Λίγα 24ώρα πριν είδαμε να κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, μία «αυτοβιογραφία» του Δημήτρη Κουφοντίνα. Ήθελα το σχόλιο σας…
Ο Κουφοντίνας είναι τρομοκράτης και δολοφόνος, καταδικασμένος σε 11 φορές ισόβια για φόνους και ληστείες. Όταν ένα τέτοιο πρόσωπο συγγράφει βιβλίο για να δικαιολογήσει τα εγκλήματά του και αυτό το βιβλίο το εκδίδει ένας ιστορικός οίκος που είναι μάλιστα συνδεδεμένος με τη σύγχρονη πολιτική ιστορία του τόπου, τότε σίγουρα όλοι πρέπει να προβληματιστούμε βαθιά. Πέραν τούτου, όμως, ήρθε η ώρα ο ΣΥΡΙΖΑ να πάρει μια σαφή και ξεκάθαρη θέση απέναντι στους καταδικασθέντες δολοφόνους της «17Ν», αλλά και απέναντι στα μέλη του που εμφανίζονται συμπαθούντες προς αυτούς. Να πάρει ξεκάθαρη θέση για το εάν οι δολοφόνοι είναι τρομοκράτες ή πολιτικοί κρατούμενοι.
Κατά τις συναντήσεις με την τρόικα η κυβέρνηση εμφανίστηκε εκ νέου εκπρόθεσμη στην συμπλήρωση των 25.000 διαθεσιμοτήτων που αφορούν το 2013. Οι υπολειπόμενοι «διαθέσιμοι» βάσει και των αποφάσεων του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης επρόκειτο να προέλθουν από τους ΟΤΑ ενώ έγινε πολύς λόγος για «κόντρα» με τον υπουργό Εσωτερικών Γ. Μιχελάκη. Τι συνέβη τελικώς;
Δεν υπάρχει κανένα απολύτως ζήτημα με τον κ. Μιχελάκη. Εξάλλου όλοι μας καλούμαστε να υλοποιήσουμε αποφάσεις του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης για τις οποίες έχουμε δεσμευτεί ενώπιον του πρωθυπουργού. Θυμίζω ότι η υποχρέωση της κυβέρνησης, με βάση το δεύτερο μνημόνιο, ήταν να τεθούν σε καθεστώς κινητικότητας εντός του 2013 συνολικά 25.000 δημόσιοι υπάλληλοι. Κατόπιν διαπραγματεύσεων του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης με την τρόικα τον περασμένο Νοέμβριο, η ολοκλήρωση του στόχου μετακινήθηκε σιωπηρά στο τέλος Μαρτίου 2014. Ήδη έχουν τεθεί σε καθεστώς κινητικότητας σχεδόν 21.000 δημόσιοι υπάλληλοι και ο στόχος έχει επιτευχθεί κατά περίπου 85%. Το υπόλοιπο 15% θα καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό από το Υπουργείο Εσωτερικών, μέσω και της εθελοντικής ενδοδημοτικής κινητικότητας στους ΟΤΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου