Αξιότιμοι κύριοι της Ελληνικής Βουλής,
Σας παρακαλούμε δείτε την επιστολή προς τον Επίτροπο Διεύρυνσης και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, κ. Στεφάν Φούλε η οποία εστάλη εις την Αγγλική.
Με εκτίμηση,
Νίνα Γκατζούλη
Συντονίστρια Επιτροπής Παμμακεδονικών Ενώσεων Υφηλίου
ΠΑΜΜΑΚΕΔΟΝΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΥΦΗΛΙΟΥ
Επικοινωνία:
Νίνα Γκατζούλη
Συντονίστρια Επιτροπής
Παμμακεδονικών Ενώσεων Υφηλίου
Email: ninagatz@comcast.net
Τηλ: 603-742-0466
27 Οκτωβρίου 2012
κ. Štefan Füle
Ευρωπαίο Επίτροπο για την Διεύρυνση και την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας
200, Rue de la Loi
B - 1049 Βρυξέλες
Βέλγιο
200, Rue de la Loi
B - 1049 Βρυξέλες
Βέλγιο
Αγαπητέ κ. Επίτροπε,
Όπως γνωρίζετε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα δημοσίευσε την ετήσια Αναφορά Προόδου για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και την πορεία της προς ενδεχόμενη ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) [1]. Η Αναφορά (με ημερομηνία 10 Οκτωβρίου 2012) σκιαγραφεί σημαντικές πτυχές, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί σημαντικές για την πορεία της ΠΓΔΜ προς την ενσωμάτωσή της στην ΕΕ, και ολοκληρώνεται με σύσταση της Επιτροπής για την άμεση έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ Βρυξελών και Σκοπίων.
Ως εκπρόσωποι των ελληνικής καταγωγής 3.5 εκατομμυρίων απανταχού Μακεδόνων και πολιτών της Ελλάδος (κράτους μέλους της ΕΕ) τονίζουμε το προφανές ενδιαφέρον μας για συγκεκριμένες, ιδιαίτερα σημαντικές, πτυχές της Αναφοράς Προόδου. Για αυτόν το σκοπό, θα θέλαμε να καταθέσουμε μία σειρά σχετικών παρατηρήσεων και να ζητήσουμε την προσοχή και ανταπόκρισή σας:
Με όλο το σέβας προς την Επιτροπή και τις θέσεις τους, αμφισβητούμε την χρήση του επιθέτου «Μακεδονικός» στην περιγραφή της κυβέρνησης και των οργανισμών της ΠΓΔΜ ([1], σελίδες 7 και 16). Η Επιτροπή γνωρίζει πλήρως πως υπάρχει σε εξέλιξη η διαδικασία της διαπραγμάτευσης μεταξύ Ελλάδος και ΠΓΔΜ υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) με στόχο μιας κοινά αποδεκτής ονομασίας έναντι όλων (erga omnes) για την ΠΓΔΜ. Η διαδικασία αυτή στηρίζεται στην κοινά αποδεκτή Ενδιάμεση Συμφωνία (1995) μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων [2]. Η Ενδιάμεση Συμφωνία δεν προσδιορίζει ποια επίθετα θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την περιγραφή των κατοίκων, της γλώσσας και των οργανισμών της ΠΓΔΜ. Παρ’ όλ’ αυτά, ΗΕ υιοθέτησαν μια ουδέτερη στάση, λαμβάνοντας υπόψη τους την εθνική και γλωσσική σύνθεση της ΠΓΔΜ. Στην πραγματικότητα, τα ΗΕ και οι διαπραγματεύσεις με τον διαμεσολαβητή Μάθιου Νίμιτς δεν καθορίζουν την εθνικότητα των κατοίκων και τους οργανισμούς της ΠΓΔΜ, αλλά χρησιμοποιούν όρους όπως «οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ» ή «η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ» μέχρι να καθοριστεί το οριστικό και κοινά αποδεκτό όνομα της χώρας. Η εθνικότητα και οι εθνικοί οργανισμοί βασίζονται στο όνομα μιας χώρας, όπως αναγνωρίζουν τα ΗΕ και/ή η ΕΕ. Κατά το χρόνο συγγραφής της παρούσης επιστολής, το αποδεκτό όνομα για την γείτονα χώρα της Ελλάδος από τα ΗΕ, την ΕΕ και τους επικουρικούς οργανισμούς τους είναι ΠΓΔΜ και όχι απλά «Μακεδονία».
Επιπλέον, περισσότερο από το 35% των κατοίκων της ΠΓΔΜ δεν αυτοαποκαλούνται ως, οι λεγόμενοι, «εθνικά Μακεδόνες». Ακόμη, το πραγματικό ποσοστό των «μη-εθνικά Μακεδόνων» σε αυτή τη χώρα είναι πιθανόν μεγαλύτερο, καθώς η κυβέρνηση των Σκοπίων χρησιμοποιεί αμφισβητούμενες στατιστικές μεθόδους απογραφής. Από την άλλη, εμείς είμαστε οι Μακεδόνες, αριθμούμε 3.5 εκατομμύρια, οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν τον όρο «Μακεδονικός» εδώ και χιλιάδες χρόνια και οι πολιτιστικές και ιστορικές βάσεις και αναφορές είναι ελληνικές. Συνεπώς, λαμβάνουμε την αυθαίρετη χρήση του όρου «Μακεδονικός» από την Επιτροπή ως προσβολή προς την πολιτιστική μας ταυτότητα και τον αυτοπροσδιορισμό μας ως Μακεδόνες, ενώ μπορεί να αποτελέσει λόγο αφόρητης ενόχλησης και επομένως πολυετούς αντιπαράθεσης μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων. Τώρα και περισσότερο από ποτέ είναι απαραίτητο να γίνει σαφής και ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ της Μακεδονίας και της λεγόμενης ΠΓΔΜ ώστε να αποφύγουμε περαιτέρω επιπλοκές στις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και των κατοίκων τους.
Σε πρόσφατες αναφορές και έγγραφα, η ΕΕ έχει πράγματι προσπαθήσει να διατηρήσει μία συνολικά ουδέτερη στάση, με το να αποφεύγει τη χρήση του όρου «Μακεδονικός» στις αναφορές της στην ΠΓΔΜ μέχρι να υπάρξει μία οριστική και κοινά αποδεκτή ονομασία μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων. Θεωρούμε πως αυτή η υπεύθυνη ουδέτερη στάση θα πρέπει να διατηρηθεί, εφόσον η ΕΕ θέλει να διαδραματίσει ένα εποικοδομητικό ρόλο στην επίλυση της διένεξης μεταξύ του κράτους- μέλους της Ελλάδος και του υποψήφιου κράτους-μέλους της ΠΓΔΜ. Εμείς, ως πολίτες της ΕΕ, περιμένουμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λειτουργεί καλόπιστα και να αποφεύγει να παρακάμπτει έμμεσα το αναγνωρισμένο από την ΕΕ όνομα ΠΓΔΜ και τα αντίστοιχα παράγωγα (κυρίως «της ΠΓΔΜ»).
Επιπρόσθετα, η σύσταση της Επιτροπής για παράλληλες διεργασίες ένταξης στην ΕΕ και διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα είναι πραγματικά αντιπαραγωγική στην διαδικασία διαπραγμάτευσης, καθώς απαλλάσσει τα Σκόπια από τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει στο θέμα αυτό. Αδιαμφισβήτητα, η κυβέρνηση των Σκοπίων προωθεί τον όρο «Μακεδονία (-ικός)» με μονομερή τρόπο σε διεθνή φόρα, υποβαθμίζοντας την πρόοδο της συνεχιζόμενης διαδικασίας διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των ΗΕ και θέτοντας σε κίνδυνο την ειρηνική συνύπαρξη των κατοίκων της Νότιας Ευρώπης. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους το ΝΑΤΟ πιέζει για την εξεύρεση λύσης με την Ελλάδα πριν την διεύρυνση του με την ένταξη της ΠΓΔΜ.
Αφήνοντας στην άκρη τη μη εφαρμογή της Συμφωνίας της Αχρίδος του 2001, την ενδοεθνική διαμάχη μεταξύ Αλβανών και Σλαβικών κοινοτήτων της ΠΓΔΜ και το διευρυμένο και αυξανόμενο κρατικό έλεγχο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), η ΠΓΔΜ έχει ακόμη σοβαρά προβλήματα με δύο γείτονες χώρες μέλη της ΕΕ: την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Πιο συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί μη μελών της ΕΕ θα έπρεπε να απέχουν από εθνικιστικές ρητορικές ενάντια στους γείτονές τους. Νοιώθουμε πως με το να λάβει υπόψη η Επιτροπή τις ανησυχίες των μελών της ΕΕ θα υιοθετήσει μια ουδέτερη στάση.
Όμως, η Επιτροπή αναφέρει πως η ΠΓΔΜ «έχει διατηρήσει έναν γενικά εποικοδομητικό ρόλο» και «συμμετέχει ενεργά σε περιφερειακές συνεργασίες» με τους γείτονές της ([1], σελ. 19).
Αναφορικά με τις σχέσεις της με τη Βουλγαρία, η Επιτροπή ορίζει την ένταση μεταξύ των δύο κυβερνήσεων ως «παρεξηγήσεις», που προέρχονται από διαφορετικές αντιλήψεις. Η Επιτροπή όμως γνωρίζει πλήρως την πρόσφατη ηχηρή δήλωση της κυβέρνησης της Βουλγαρίας σε σχέση με τον σφετερισμό και την παραχάραξη της ιστορικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς [3].
Σε σχέση με την Ελλάδα, η Επιτροπή επίσης γνωρίζει τις επεκτατικές τάσεις που η ΠΓΔΜ ενισχύει και προάγει στους κατοίκους της όσον αφορά τη θέση τους στην ιστορία και την γεωγραφία της Βαλκανικής Χερσονήσου. Έννοιες όπως «Ενωμένη Μακεδονία» που περικλείουν γειτονικά εδάφη είναι ευρέως διαδεδομένες σε επίσημους κυβερνητικούς κύκλους, το εκπαιδευτικό σύστημα και στην λαϊκή κουλτούρα [4]. Υπάρχει μία εκστρατεία αναθεώρησης της ιστορίας και επιθετικού εδαφικού αλυτρωτισμού, ενώ παρουσιάζονται στα καθημερινά ΜΜΕ πως οι Έλληνες έχουν λάθος ιστορικές αντιλήψεις κατά των κατοίκων της ΠΓΔΜ, ακόμη και αν όλα τα παραπάνω έχουν τις ρίζες στους σε υπερεθνικιστικές ομάδες εντός και εκτός της ΠΓΔΜ [5-8]. Τον τελευταίο μήνα πέσατε και θύμα ενός ψέματος που διαδόθηκε από τον Τύπο της ΠΓΔΜ [9, 10].
Τέλος, και βάσει των παραπάνω σκέψεων, αμφισβητούμε το συμπέρασμα της Επιτροπής πως η ΠΓΔΜ είναι αρκετά ώριμη και έτοιμη για τον Υψηλού Επιπέδου Διάλογο Ένταξης με την ΕΕ, όταν κατά πλειοψηφία η αναφορά περιέχει «καθόλου» ή «πολύ λίγη» με «λίγη» ή «μερική» πρόοδο σε καίρια ενταξιακά θέματα συμπεριλαμβανομένου: τη δημόσια διοίκηση, τις διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα δικαιοσύνης, τα ανθρώπινα δικαιώματα που περιλαμβάνουν θέματα μειονοτήτων και πολιτιστικών ελευθεριών, το ποινικό σύστημα και την αποτροπή βασανισμών, την ελευθερία έκφρασης, τις πολιτικές κατά των διακρίσεων, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα, τον δημόσιο εσωτερικό οικονομικό έλεγχο, την οργάνωση της κοινής αγοράς, την αγροτική ανάπτυξη, την περιφερειακή πολιτική και τη δομή των οργάνων, τη συνεργασία για την αντιμετώπιση της διακίνησης ναρκωτικών, την καινοτομία και επιστημονική έρευνα, την εκπαίδευση, την βιομηχανική μόλυνση και την ποιότητα των υδάτων και τα πρότυπα της ΕΕ στην εμπορική ή αναπτυξιακή πολιτική και ανθρωπιστική βοήθεια.
Η μεγάλη πλειοψηφία των μελών μας είναι πολίτες της ΕΕ και νοιώθουμε πως είναι απαραίτητο να εκφράσουμε τις ανησυχίες μας σχετικά με την πρόωρη διεύρυνση της ΕΕ. Ως Μακεδόνες, πιστεύουμε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κατανοήσει την ευαισθησία που έχουμε εμείς και όλοι οι Έλληνες στο θέμα της πολιτιστικής και ιστορικής μας ταυτότητας. Παραμένουμε στη διάθεσή σας για όποιες απορίες ή ανησυχίες μπορεί να προκύψουν.
Με εκτίμηση,
ΣΥΝΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ:
Παμμακεδονική Ένωση ΗΠΑ- Κώστας Χατζηστεφανίδης, Ύπατος Πρόεδρος
Παμμακεδονική Ένωση Αυστραλίας-Δημήτρης Μηνάς, Πρόεδρος
Παμμακεδονική Ένωση Καναδά-Ανώτατη Εκτελεστική Επιτροπή
Παμμακεδονική Ένωση Ευρώπης-Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Τσορμπατζόγλου, Πρόεδρος
Μακεδονικά Τμήματα Αφρικής-Αμύντας Παπαθανασίου, Πρόεδρος
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ
Νίνα Γκατζούλη, Συντονίστρια (Εκπροσωπούσα 150 και πλέον Μακεδονικές Οργανώσεις)
Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης, Θεόδωρος Δαρδαβέσης, Πρόεδρος
Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων, Γεώργιος Τζούλης, Πρόεδρος
Ε.Α.Σ. ΣΕΓΑΣ Θεσσαλονίκης, Δημήτριος Γάκης, Πρόεδρος
Ε.Α.Σ. ΣΕΓΑΣ Θεσσαλονίκης, Δημήτριος Γάκης, Πρόεδρος
«Ομάδα 21» Μακεδονίας - Θράκης, Αντώνης Δασκόπουλος, Πρόεδρος
Σύλλογος Απανταχού Πισοδεριτών «Η Αγία Τριάς», Μιχαήλ Λιάκος, Πρόεδρος
Θρακική Εστία Θεσσαλονίκης, Βενιαμίν Καρακωστάνογλου, Πρόεδρος
ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΣΤΟ "ΚΟΙΝΟ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ"
Σύλλογος Απογόνων Μακεδονομάχων Φλώρινας
Σύλλογος Απογόνων Μακεδονομάχων Αμυνταίου
Φιλεκπαιδευτικός Όμιλος Φλωρίνης «Αριστοτέλης»
Πολιτιστικός Σύλλογος Σιταριάς Φλώρινας
Πολιτιστικός Σύλλογος "Νέοι Ορίζοντες" Σιταριάς Φλώρινας
Πολιτιστικός Σύλλογος "Ο Μέγας Αλέξανδρος" Πολυπλάτανου Φλώρινας
Σύλλογος «Μέγας Αλέξανδρος» Εθνικού - Κρατερού - Αγίας Παρασκευής
Πολιτιστικός Σύλλογος «Ελπίδα» Μελίτης Φλώρινας
Φορέας ιστορίας και πολιτισμού "Ιερά Δρύς" Κέλλας Φλώρινας
Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος "Αμύντας" Σκοπιάς Φλώρινας
Σύνδεσμος Γραμμάτων και Τεχνών Νομού Κοζάνης
Πολιτιστικός Σύλλογος Κοζάνης "Οι Μακεδνοί"
Κίνηση Δημοτών Έδεσσας «Ίων Δραγούμης»
Σύλλογος Απογόνων Μακεδονομάχων Έδεσσας-Αλμωπίας
Λαογραφική Εταιρεία Νομού Πέλλας
Σύλλογος Φίλων Αρχαιοτήτων Έδεσσας «Οι Τημενίδες»
Πολιτιστικός Σύλλογος «Βιβλιόφιλοι Έδεσσας»
Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Γραμματικού Έδεσσας «Πατριάρχης Χρύσανθος»
Σύλλογος «Στέγη Μακεδονικού Πολιτισμού» Αριδαίας
Σύλλογος «Φίλων Μακεδονικής Πολιτιστικής Παράδοσης» Αλμωπίας
Μορφωτικός Σύλλογος Ίδα Εξαπλατάνου «Ιων Δραγούμης»
Ιστορική & Λαογραφική Εταιρεία «Φίλιππος» Γιαννιτσών
Μακεδονικός Χορευτικός Πολιτιστικός Σύλλογος «Αμύντας» Καλυβίων
Μορφωτικός Περιβαλλοντικός Όμιλος Πέλλας «Αρχαία Πέλλα»
Μορφωτικός Σύλλογος Νέων Άρνισσας Έδεσσας
Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Λευκαδίων Νάουσας «Η Αγία Παρασκευή»
Μορφωτικός Χορευτικός Σύλλογος Χαρίεσσας Νάουσσας " 'Αγιος Δημήτριος"
Πολιτιστικός Σύλλογος Νέων Πολυπλάτανου Νάουσσας
Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία Κιλκίς «Τέχνη»
Πολιτιστικός Σύλλογος Γρίβας Κιλκίς
Πολιτιστική Εταιρεία Πανελλήνων «Μακεδνός» Θεσσαλονίκη
Πανελλήνιος Σύλλογος Απογόνων Μακεδονομάχων «Ο Παύλος Μελάς» Θες/νίκη
Σύλλογος Κοζανιτών Θεσσαλονίκης «Άγιος Νικόλαος»
Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Ν. Σερρών Θεσσαλονίκης
Σύλλογος Σκοπηνών Θεσσαλονίκης "Ο Ορφέας"
Ένωση Βαβδινών Θεσσαλονίκης
Πολιτιστικός Σύλλογος "Εμμανουήλ Παππάς" Θεσσαλονίκης
Πολιτιστική και Επιμορφωτική Εταιρεία Αρναίας Χαλκιδικής
Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών
Πολιτιστικός Σύλλογος Πεντάπολις Σερρών
Σύλλογος Σιδηροκαστρινών και περιχώρων "Το Ρούπελ"
Πολιτιστικός Μακεδονικός Σύλλογος "Μέγας Αλέξανδρος" Χαρωπού Σερρών
Λαογραφικός Πολιτιστικός Σύλλογος Χρυσοχωράφων Σερρών
Πολιτιστικός Σύλλογος Σκοτουσαίων Σερρών
Σύνδεσμος Μοναστηριωτών Θεσσαλονίκης «Καρτερία»
Σύλλογος Σταρτσοβιτών «ο Άγιος Μηνάς» Νέου Πετριτσίου Σερρών
Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Σερρών-Μελενίκου
Αδελφότητα Κυριών και Δεσποινίδων Μελενίκου "Η Αρμονία"
Σύλλογος Ευελπίδων Μελενίκου
Παμμακεδονική Συνομοσπονδία Αθηνών.
Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων Αθηνών.
Συνομοσπονδία Μακεδόνων Λεκανοπεδίου Αττικής.
Σύνδεσμος «Αλέξανδρος Φιλίππου Έλλην Μακεδών»
Σύνδεσμος Γυναικών Θεσσαλονίκης Μακεδονίας εν Αθήναις
Σύνδεσμος Μακεδόνων και Θρακών Παπάγου-Χολαργού
Σύλλογος Μακεδόνων Βόλου
Σύνδεσμος Πολιτών Ρήγας
Σύλλογος Φλωρινιωτών Θεσσαλονίκης
Φίλοι Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Νομού Καστοριάς
Πηγές:
1.Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής Έκθεση προόδου 2012 για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας: http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/mk_rapport_2012_en.pdf. Πρόσβαση 22 Οκτωβρίου, 2012.
2. Ελλάδα και ΠΓΔΜ Ενδιάμεση Συμφωνία: http://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%201891/v1891.pdf pp3-10. Accessed October 23, 2012.
3. Novinite Sofia News Agency. 9 Αυγούστου 2012 «Δυναμική Αντίδραση της Βουλγαρικής Κυβέρνησης κατά της Ρητορικής Μίσους της «Μακεδονίας» http://www.novinite.com/view_news.php?id=142174. Πρόσβαση 23 Οκτωβρίου 2012
4. Τέμπλαρ, Μάρκος. «Οι Περιπέτειες των Σκοπίων για το ΝΑΤΟ: Συζήτηση παραφροσύνης και μεγαλομανίας. Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας: Δωροδοκία για την πορεία προς ένταξη» σελ. 55-64.http://www.panmacedonian.info/images/stories/pdf/skopjes_nato_adventures.pdf. Πρόσβαση 23 Οκτωβρίου 2012.
5. «Ο Συντάκτης Ειδήσεων της MTV Petrevski ζητά συγγνώμη για το φιάσκο του Samardziev». http://taxalia.blogspot.ca/2012/10/blog-post_5188.html?m=1. Πρόσβαση 23 Οκτωβρίου 2012.
6. Večer, 10 Νοεμβρίου 2011. No. 14827. «Από τότε που έχουν γράψει για τον Θεό, οι «Μακεδόνες» υποφέρουν, λόγω των Ελλήνων». http://www.vecer.com.mk/?ItemID=6595193E837BD64980CA0C6755DF0B14. Πρόσβαση 23 Οκτωβρίου 2012.
7. Večer. 3 Οκτωβρίου 2012. No. 15105. «Μακεδόνες» βιάστηκαν, «Μακεδόνες» σκοτώθηκαν».http://translate.googleusercontent.com/translate_c?anno=2&depth=1&hl=en&rurl=translate.google.com&sl=mk&tl=en&u=http://vecer.com.mk/%3FItemID%3D1092E66FBFD8E243BF88E3EBD46012A2&usg=ALkJrhhFXXYlmRarflEEkrNJVQD__WRHxw.Πρόσβαση 23 Οκτωβρίου 2102.
8. «Η Večer ξαναχτυπά με την παραποιημένη Φωτογραφία». http://history-of-macedonia.com/2012/10/05/vecer-parapoihmeni-fotografia/. Πρόσβαση 23 Οκτωβρίου 2012.
9. «Ο Štefan Füle Ανησυχεί για υποτιθέμενο περιστατικό στη Θεσσαλονίκη» http://taxalia.blogspot.com/2012/10/stefan-fule.html. Πρόσβαση 23 Οκτωβρίου 2012.
10. Skopje Diem. 4 Οκτωβρίου 2012. «Ο Ευρωβουλευτής κ. Κουμουτσάκος κριτικάρει τον Füle για την υπόθεση Samardziev». http://www.skopjediem.com/-latest-news/15542-mep-koumoutsakos-criticises-fule-over-tweet-about-samardziev-case.html. Πρόσβαση 32 Οκτωβρίου 2012.
Κοινοποίηση: προς άπαντες Ευρωβουλευτές
