ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ: ΝΟΜΟΙ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Η καινοτομία του Ν. 2508/97 ήταν ότι καθιέρωσε ρητά δύο επίπεδα Πολεοδομικού Σχεδιασμού (άρθρο 1, παρ.3) Το πρώτο επίπεδο, στο οποίο ανήκουν  δύο ειδών εργαλεία στρατηγικού Πολεοδομικού Σχεδιασμού: Τα Ρυθμιστικά Σχέδια και Προγράμματα Προστασίας Περιβάλλοντος, για τα μεγάλα αστικά κέντρα και Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) και τα Σχέδια  Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ), τα οποία εκπονούνται στα διοικητικά όρια των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Το δεύτερο επίπεδο, το οποίο αποτελεί την εξειδίκευση και εφαρμογή του πρώτου επιπέδου, περιλαμβάνει :   Τις κάθε είδους Πολεοδομικές Μελέτες (ΠΜ), όπως μελέτες επεκτάσεων πόλεων ή οικισμών, μελέτες αναθεωρήσεων ρυμοτομικών σχεδίων, μελέτες Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ), μελέτες άλλων πολεοδομούμενων περιοχών (όπως  παραγωγικών πάρκων κλπ)  καθώς και μελέτες Αναπλάσεων ή άλλες ειδικές πολεοδομικές μελέτες. Τις Πράξεις Εφαρμογής, οι οποίες είναι τα σχέδια και οι εργασίες επι εδάφους για την εφαρμογή του πολεοδομικού σχεδιασμού Επίσης, σε αντίθεση με προγενέστερα θεσμικά πλαίσια που περιείχαν μόνο κανονιστικές διατάξεις, ο Ν.2508/97 περιέχει  - πέραν των επιτελικών σχεδίων των ΡΣ και ΓΠΣ/ ΣΧΟΟΑΠ – και τις κατευθυντήριες αρχές της πολεοδομικής πολιτικής προκειμένου να επιτευχθεί η βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη. Πολεοδομικά σταθερότυπα Κατά την εκπόνηση των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ καθώς και των πολεοδομικών μελετών εφαρμόζονται σύμφωνα με την απόφαση 10788/5-3-04 (ΦΕΚ 285Δ) πολεδομικά σταθερότυπα (standards) και ανώτατα όρια πυκνοτήτων. Τα πρότυπα είναι ποσοτικές και ποιοτικές παράμετροι που εξασφαλίζουν τις ποσοτικές και ποιοτικές απαιτήσεις αντίστοιχα, για οποιαδήποτε λειτουργία χωροθετείται κατά την διαδικασία του πολεοδομικού σχεδιασμού.  Κωδικοποίηση βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας Σε προηγούμενη περίοδο, είχε γίνει μια εκτεταμένη προσπάθεια κωδικοποίησης της βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας, με σκοπό την παροχή των αναγκαίων πληροφοριών για τον πολεοδομικό σχεδιασμό, μέσα από ένα συνοπτικό κείμενο που να προκύπτει από το συνδυασμό πλήθους βασικών νομοθετημάτων. Το αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής ήταν ένα κείμενο που χωρίζεται σε πέντε μέρη και περιλαμβάνει 447 άρθρα, ενώ υπάρχουν και τα απαραίτητα παραρτήματα (συσχέτιση της κωδικοποίησης με το Ν.2508/97, πίνακες αντιστοίχησης διατάξεων με τις πηγές τους, υπουργικές αποφάσεις). Η νέα ηγεσία του ΥΠΕΚΑ προτίθεται να συνεχίσει και ολοκληρώσει την προσπάθεια αυτή, με στόχο τη διευκόλυνση τόσο της διοίκησης όσο και των χρηστών της πολεοδομικής νομοθεσίας. Κωδικοποίηση Βασικής Νομοθεσίας Οδηγίες Απόδοσης Συμβολισμών Πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου Στο πρώτο επίπεδο πολεοδομικού σχεδιασμού περιλαμβάνονται τα Ρυθμιστικά σχέδια και τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ).
1. Ρυθμιστικά Σχέδια Τα Ρυθμιστικά Σχέδια και Προγράμματα Προστασίας Περιβάλλοντος αποτελούν επιτελικά σχέδια που στοχεύουν στην οικιστική οργάνωση, την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και τη γενικότερη ανάπτυξη των ευρύτερων περιοχών των μεγάλων –πλην Αθήνας και Θεσσαλονίκης- αστικών κέντρων της χώρας. Με άλλα λόγια, τα Ρυθμιστικά Σχέδια αποτυπώνουν τον χαρακτήρα του κάθε πολεοδομικού συγκροτήματος, διαπιστώνουν τις προοπτικές και τις αδυναμίες του και προτείνουν  συγκεκριμένους στόχους, κατευθύνσεις, προγράμματα και μέτρα για την ίδια την πόλη και την ευρύτερη περιοχή της.   Ρυθμιστικά Σχέδια λοιπών αστικών συγκροτημάτων της χώρας (άρθρο 2,3 Νόμος 2508/1987) Με τα σχέδια αυτά, η κάθε μεγάλη πόλη αποκτά την «εικόνα» της, διαμορφώνει ένα όραμα αποδεκτό από τους κατοίκους και τους φορείς της το οποίο εκφράζεται σε ένα συγκεκριμένο θεσμοθέτημα (Προεδρικό Διάταγμα) και συγχρόνως κατακτά τη δυνατότητα ένταξής της σε δίκτυα πόλεων στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο. Τα  Ρυθμιστικά Σχέδια προσδιορίζουν τις βασικές κατευθύνσεις για τα σχέδια του επόμενου προς τα ‘κάτω’ επιπέδου σχεδιασμού, δηλαδή για τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, καθώς επίσης και ‘χωροθετούν’ τις χρήσεις υπερτοπικού χαρακτήρα μέσα στην περιοχή του ΡΣ, χρήσεις οι οποίες δεν μπορεί να προσδιορίζονται από τα  ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ των επιμέρους ΟΤΑ. Επίσης, παρόλο που τα ΡΣ είναι κυρίως κατευθυντήρια σχέδια, μπορούν να περιέχουν και ορισμένες κανονιστικές διατάξεις, όταν πρόκειται για θέματα μείζονος και επείγουσας σημασίας για την προστασία του περιβάλλοντος του συγκεκριμένου αστικού κέντρου. 2. Μικροί οικισμοί Απάντηση για δόμηση σε οικισμό (πληθ. <2.000 κατ.)		3. Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και ΣΧΟΟΑΠ  (Ν 2508/97, άρθρα 4,5 και 6) Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο στον Ν. 1337/83 ήταν ένα κατευθυντήριο σχέδιο για την ορθολογική οργάνωση και ανάπτυξη μιας πόλης ή οικισμού. Το νέο ΓΠΣ του Ν. 2508/97 είναι διευρυμένο και περιλαμβάνει ολόκληρη την εδαφική περιφέρεια ενός Δήμου. Μετά τη πρώτη διεύρυνση των δήμων με το Πρόγραμμα Καποδίστριας Ι, γίνεται αντιληπτό ότι το νέο ΓΠΣ άλλαξε χαρακτήρα από αυτόν του Ν. 1337/83 και μετασχηματίστηκε σε ένα, ουσιαστικά, τοπικό χωροταξικό σχέδιο στην περιοχή του ΟΤΑ.  Αντίστοιχα σχέδια με τα νέα ΓΠΣ είναι και τα ΣΧΟΟΑΠ με τη μόνη διαφορά ότι στην περίπτωση των ΣΧΟΟΑΠ η έδρα του Δήμου έχει πληθυσμό μικρότερο των 2.000 κατοίκων. Τα ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ προσδιορίζουν το αναπτυξιακό προφίλ, τα οικιστικά χαρακτηριστικά και τα στοιχεία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος κάθε ΟΤΑ. Με βάση τα παραπάνω, τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ προσδιορίζουν : Περιοχές Προστασίας (απόλυτης ή μέτριας) Περιοχές Ελέγχου και Περιορισμού Δόμησης (για την προστασία του περιαστικού και εξωαστικού χώρου από την ανεξέλεγκτη διασπορά της εκτός σχεδίου δόμησης. Περιοχές πολεοδομημένες (υπάρχοντες οικισμοί) ή νέες περιοχές όπου επιτρέπεται η πολεοδόμηση (επεκτάσεις, παραγωγικές χρήσεις) Τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ υποχρεούνται να τηρούν τις κατευθύνσεις των υπερκειμένων σχεδίων ή πλαισίων, όπως το Γενικό και τα Ειδικά Πλαίσια, τα Περιφερειακά Πλαίσια, τα τυχόν Ρυθμιστικά Σχεδία. Βασικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, πέραν των αναπτυξιακών προσδοκιών και οικιστικών αναγκών κάθε τοπικής κοινωνίας, είναι οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και οι απαιτήσεις  που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή. Με βάση αυτές τις απαιτήσεις, επιβάλλεται : η μέγιστη δυνατή οικονομία επεκτάσεων (αρχή της ‘συμπαγούς’ πόλης) ο περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, έτσι ώστε να επιτρέπονται μόνο οι χρήσεις που ‘ταιριάζουν’ με τον χαρακτήρα των διαφόρων υποπεριοχών ή ζωνών στον εκτός σχεδίου χώρο κάθε ΟΤΑ Επίσης στον εξωαστικό χώρο του ΟΤΑ, επιβάλλεται η θεσμοθέτηση προστασίας πόρων του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου καθώς και στοιχείων πολιτιστικής / αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, πέραν όσων προστατεύονται ήδη από ίδια καθεστώτα (αρχαιολογικοί χώροι κλπ) Εντός των πόλεων και οικισμών, οι προτάσεις των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ θα πρέπει, πέραν των άλλων όρων και περιορισμών για τη βελτίωση του οικιστικού περιβάλλοντος, θα πρέπει να προτείνουν και περιοχές Αναπλάσεων. Πρόσκληση για υποβολή απόψεων σχετικά με την τροποποίηση διατάξεων Π. Δ/τος 24-4-85 (ΠΔ 181 Δ΄ 5-3-85) για οικισμούς με πληθυσμό μέχρι 2.000 κατ. μετά 1828/08 Απόφ. Ε΄ Τμήμ. ΣτΕ. Oδηγίες για τα απαιτούμενα δικαιολογητικά στοιχεία πληρότητας φακέλου της διαδικασίας έγκρισης τοπικού ρυμοτομικού σχεδίου σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 26 του ν.1337/83 όπως ισχύει.