ΛΟΥΚΑ ΚΑΤΣΕΛΗ: "..το κούρεμα δεν κάνει το χρέος διαχειρίσιμο"

Συνέντευξη Λούκας Τ. Κατσέλη στην εφημερίδα «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» 29 Οκτωβρίου 2011 Πρόσθετες μειώσεις και περικοπές μισθών και συντάξεων ή και αύξηση των φόρων που βαθαίνουν την ύφεση αντιστρατεύονται στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και τη μελλοντική ικανότητά μας να αντεπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας. Αυτοί είναι οι κίνδυνοι που διατρέχει η χώρα σύμφωνα με την πρώην υπουργό Λούκα Κατσέλη, ύστερα από την απόφαση για το κούρεμα του χρέους κατά 50%. Η κ. Κατσέλη που βρέθηκε εκτός κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ επειδή αρνήθηκε να ψηφίσει το άρθρο 37 του πολυνομοσχεδίου, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το ΠΑΣΟΚ: «Αντιμετωπίζει διευρυμένη κρίση αξιοπιστίας και αμφισβήτησης του ιδεολογικού προσανατολισμού του. Σημαντικές κοινωνικές συμμαχίες έχουν διαρραγεί». Τώρα που αποπεμφθήκατε από την κοινοβουλευτική ομάδα, οι εχθροί σας βρήκαν την ευκαιρία να σας χρεώσουν όλα τα στραβά της πρώτης περιόδου του ΠΑΣΟΚ. Λένε κάποιοι ότι εσείς ως επικεφαλής της ομάδας που έφτιαξε το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ ήσασταν η υπεύθυνη για το «λεφτά υπάρχουν» και για τις υποσχέσεις ότι θα επανακρατικοποιηθεί ο ΟΤΕ. Να τα πάρουμε ένα-ένα. Πρώτον, ...... Να τα πάρουμε ένα-ένα. Πρώτον, το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, στη διαμόρφωση του οποίου συμμετείχα και εγώ μαζί με πλήθος ακόμα στελέχη της παράταξης, ήταν πλήρως κοστολογημένο και μελετημένο. Προέβλεπε μια σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή σε βάθος τετραετίας με εξοικονόμηση πόρων από τον εξορθολογισμό, την ανακατανομή αλλά και την μείωση καταναλωτικών δημοσίων δαπανών όσο και από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης ,παράλληλα με την προώθηση δέσμης μέτρων για την στήριξη των επενδύσεων, την παραγωγική αναδιάρθρωση , την βελτίωση των κοινωνικών υπηρεσιών ιδιαίτερα στους τομείς της παιδείας και υγείας αλλά και την αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλά από τα προβλεπόμενα μέτρα ενσωματώθηκαν τόσο στον Προϋπολογισμό του 2010 όσο και στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που εγκρίθηκε από την ΕΕ τον Ιανουάριο του 2010. Επίσης σημαντικές τομές που εντάχθηκαν στο Μνημόνιο και σήμερα υλοποιούνται, από τον Καλλικράτη και το άνοιγμα των κλειστών αγορών και επαγγελμάτων, μέχρι την απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης, αδειοδότησης και λειτουργίας επιχειρήσεων ή το νέο θεσμικό πλαίσιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και την κοινωνική οικονομία, αποτελούν προεκλογικές προγραμματικές δεσμεύσεις. Η εφαρμογή του Προγράμματος ανατράπηκε βίαια όταν η χώρα βρέθηκε στο μάτι του χρηματοπιστωτικού κυκλώνα.
«Τα λεφτά υπάρχουν»; Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε διεξοδικά και με παραδείγματα στις τεράστιες σπατάλες πελατειακής φύσης στο δημόσιο τομέα, στους ανείσπρακτους φόρους, στις χαριστικές προσλήψεις στο Δημόσιο , στις υπερτιμολογήσεις κ.ο.κ. Ούτε για μια στιγμή η φράση δεν υποδήλωνε υποτίμηση του δημοσιονομικού προβλήματος, πόσο μάλλον δυνατότητες επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής που ήταν ανύπαρκτες. Όσο για τον ΟΤΕ, η επίσημη θέση του κόμματος και προσωπικά η δική μου θέση ήταν ότι η απώλεια της καταστατικής μειοψηφίας από το Ελληνικό Δημόσιο με ευθύνη της τότε Κυβέρνησης της Ν.Δ. ήταν μια εσφαλμένη επιλογή για αναπτυξιακούς και στρατηγικούς λόγους και ότι θα εξαντλούσαμε όλες τις οικονομικές και νομικές δυνατότητες για να επανέλθει ο δημόσιος έλεγχος στην επιχείρηση. Οι μετέπειτα ραγδαίες εξελίξεις ήταν τέτοιες που δυστυχώς κατέστησαν ανέφικτη την επιλογή αυτή.
Το κούρεμα του χρέους που αποφασίστηκε τι θα σημάνει για τους Έλληνες πολίτες; Να περιμένουμε και άλλες περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις προκειμένου να βγαίνουν ισοσκελισμένοι οι προϋπολογισμοί; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τό κούρεμα του 50% που αποφασίστηκε, σε συνδυασμό με τα άλλα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, μειώνουν το βάρος εξυπηρέτησής του αλλά δεν καθιστούν το ίδιο το χρέος αναγκαστικά διαχειρίσιμο. Αυτό θα εξαρτηθεί από τους διαθέσιμους πόρους που θα έχουμε στο μέλλον για να το αποπληρώσουμε, δηλαδή από το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Μια οικονομία που συρρικνώνεται, όπως συμβαίνει και σε μια επιχείρηση, δεν μπορεί να ξεπληρώσει τα δανεικά όσα πολλά ή λίγα αυτά είναι. Γι αυτό, πρόσθετες μειώσεις και περικοπές μισθών και συντάξεων ή και αύξηση των φόρων που βαθαίνουν την ύφεση αντιστρατεύονται την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και τη μελλοντική ικανότητά μας να ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας.
Τα μνημόνια που έχει υπογράψει η χώρα επιδέχονται επαναδιαπραγμάτευση, από μια άλλη κυβέρνηση με νωπή λαική εντολή; Αν και τα περιθώρια συνολικής επαναδιαπραγμάτευσης του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος είναι περιορισμένα, υπάρχουν δυνατότητες προσαρμογής και στοχευμένων αλλαγών κατά τη διάρκεια εφαρμογής του. Αυτό που έχει σημασία, όπως και στην ιατρική, είναι η σωστή διάγνωση, η σωστή επιλογή φαρμάκου , η σωστή δοσολογία και η στενή παρακολούθηση των αποτελεσμάτων ώστε να γίνονται έγκαιρα οι αναγκαίες τροποποιήσεις. Πάνω απ’ όλα, τα μέτρα που υιοθετούνται πρέπει να μοιράζουν το βάρος της προσαρμογής όσο το δυνατόν πιο δίκαια και να επιτυγχάνουν το μέγιστο θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα με τις ελάχιστες υφεσιακές επιπτώσεις .
Η νέα συμφωνία πρέπει να περάσει από τη Βουλή με 180 ψήφους; Σ’ αυτήν την περίπτωση εσείς τι θα ψηφίσετε; Αν και η επίτευξη μιας ευρείας πλειοψηφίας στη Βουλή θα έστελνε ένα θετικό μήνυμα και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας, πιστεύω ότι κάτι τέτοιο είναι δύσκολο υπό τις παρούσες συνθήκες. Όσον αφορά εμένα, σας διαβεβαιώνω ότι θα λειτουργήσω όπως το έχω κάνει μέχρι τώρα. Θα ψηφίσω με βαθύ αίσθημα ευθύνης και με μοναδικό γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Οι πρόωρες εκλογές θα είναι μια λύση ή θα είναι καταστροφή; Το δημοψήφισμα είναι προτιμότερο; Οι εκλογές στη μέση μιας κυβερνητικής θητείας αποτελούν λύση όταν δημιουργούνται αδιέξοδα. Πιστεύω ακράδαντα ότι, ακόμα και σήμερα, όπου τα περιθώρια έχουν στενέψει, οι αντοχές της κοινωνίας έχουν εξαντληθεί και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία δοκιμάζεται, υπάρχουν περιθώρια για μια πολιτική ατζέντα ανατροπής της υφιστάμενης κρίσης. Ακόμα πιο σημαντική προϋπόθεση αποτελεί η ανάγκη επεξεργασίας και παρακολούθησης από τη Βουλή της υλοποίησης των διαρθρωτικών αυτών πολιτικών. Ας πάρουμε ένα μάθημα από την κα Μέρκελ που προσήλθε στις διαπραγματεύσεις του συμβουλίου κορυφής αφού πρώτα εξασφάλισε την στήριξη του Κοινοβουλίου. Οι βουλευτές για να συνεχίσουν να στηρίζουν πολιτικές επιλογές, μπορούν και πρέπει να γίνουν συμμέτοχοι στη διαμόρφωσή τους και όχι απλοί διεκπεραιωτές ειλημμένων αποφάσεων.
Πόσες πιθανότητες δίνετε σε κυβερνήσεις συνεργασίας; Είμαι ιδιαίτερα επιφυλακτική σε σχήματα «συνεργασίας» που είναι αποτέλεσμα διεργασιών κορυφής ή αδιαφανών διαδικασιών. Κυβερνήσεις συνεργασίας μπορεί να προκύψουν ως προϊόν λαϊκής ετυμηγορίας αν αυτό αποτυπωθεί μετά από εκλογές.
Φοβάστε μήπως, μία από τις συνέπειες της κυβερνητικής πολιτικής, είναι η αποσύνθεση της παράταξης;
Είναι αλήθεια ότι το ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζει σήμερα μία διευρυμένη κρίση αξιοπιστίας και αμφισβήτησης του ιδεολογικού του προσανατολισμού ως φορέα προοδευτικών αλλαγών. Σημαντικές κοινωνικές συμμαχίες έχουν διαρραγεί. Οι κοινωνικές όμως δυνάμεις που παραδοσιακά έχουν στηρίξει το ΠΑΣΟΚ συνεχίζουν να αναζητούν έκφραση και εκπροσώπηση που δεν υπόσχονται λαγούς με πετραχήλια, αλλά που αντιστρατεύονται νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες, συντηρητικές επιλογές, πελατειακές και αναχρονιστικές πρακτικές.
Aν «γυρίζατε» πίσω στο 2009 και μπορούσατε να διορθώσετε κάποια πράγματα που έκανε η κυβέρνηση τότε, τι θ’ αλλάζατε;
Θα έδινα προτεραιότητα στην υλοποίηση του κυβερνητικού προγράμματος για την αναβάθμιση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών και την πάταξη της φοροδιαφυγής, θα στελέχωνα χωρίς καθυστερήσεις τις γενικές γραμματείες υπουργείων αλλά και τις διοικήσεις φορέων με έμπιστα άτομα που διαθέτουν γνώση της δημόσιας διοίκησης για να προχωρούσαμε τάχιστα στην αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα, με ηλεκτρονική διακυβέρνηση παντού, και θα συγκροτούσα ένα αποτελεσματικό δημόσιο πυλώνα στο τραπεζικό σύστημα με επίκεντρο την Εθνική Τράπεζα για να στηριχθεί η πραγματική οικονομία.
Η οικογένεια Αρσένη-Κατσέλη έχει ταραχώδεις σχέσεις με την οικογένεια Παπανδρέου. Φιλία, αλληλοεκτίμηση, αλλά και ρήξεις. Τον Αρσένη τον διέγραψε ο Ανδρέας Παπανδρέου εσάς ο Γιώργος Παπανδρέου. Θα φτιάξετε και εσείς κόμμα, όπως ο κ. Αρσένης στο παρελθόν;
Η ιστορία όπως γνωρίζετε δεν επαναλαμβάνεται. Αποτελεί, στην καλύτερη περίπτωση, απόθεμα εμπειριών και γνώσης.