Αθήνα, 9 Ιουνίου 2017
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην Ολομέλεια
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, η Βουλή ψήφισε μόλις πριν από είκοσι ημέρες το μνημόνιο 3+, το μνημόνιο 4 και άνοιξε το δρόμο προς το διαρκές μνημόνιο, μέχρι την εξόφληση του χρέους. Δυστυχώς μεσολάβησε, η εξευτελιστική για τη χώρα, εξέλιξη της συνεδρίασης του Eurogroup της 22ης Μαΐου. Ούτε η αξιολόγηση ολοκληρώθηκε, ούτε η εκταμίευση της περιβόητης δόσης για τις ανάγκες πληρωμών του Ιουλίου αποφασίστηκε, ούτε η θρυλούμενη λύση για το χρέος, που θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να βρει προσχήματα, αποφασίστηκε στη συνεδρίαση αυτή.
Μήπως πρέπει σήμερα, για δεύτερη φορά μέσα σε είκοσι μόλις ημέρες, να σκεφτεί η Βουλή των Ελλήνων, δηλαδή η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τι είναι αυτό που έχει κάνει τα τελευταία δυόμιση χρόνια; Πώς εξελίσσεται αυτή η δεύτερη κρίση μέσα στην κρίση, για την ακρίβεια την ώρα που ήμασταν έτοιμοι να βγούμε από τον κλοιό του μνημονίου τον Ιανουάριο - Φεβρουάριο του 2015; Τι είναι αυτό το οποίο έχει συμβεί στη χώρα; Γιατί όλα αυτά που ζούμε τώρα, οφείλονται στο γεγονός ότι η χώρα άνοιξε ένα νέο υφεσιακό κύκλο και κυρίως έναν πολύ μεγάλο κύκλο αβεβαιότητας. Πληρώνουμε τώρα και θα πληρώνουμε για δεκαετίες αυτή την εθνική οπισθοχώρηση. Αυτή την κρίση εμπιστοσύνης που δεν είναι εμπιστοσύνη των ξένων, των εταίρων προς την Ελλάδα, αλλά είναι πρωτίστως εμπιστοσύνη της Ελλάδας απέναντι στον εαυτό της, εμπιστοσύνη της κοινωνίας απέναντι στο πολιτικό σύστημα. Αυτή η εθνική διάψευση είναι που προκαλεί τεράστιο κόστος και το κόστος συνοψίζεται στην αδυναμία να χαραχθεί και να εφαρμοσθεί μία εθνική στρατηγική.
Τι είναι κυρίως αυτό που έχει συμβεί από τον Ιανουάριο του 2015 και μετά; Είναι, θα έλεγα με όρους τεχνικούς, η δραματική επιδείνωση της δυναμικής του χρέους. Αρκεί να γίνουν δυσμενέστερες οι προγνώσεις για τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης, για να δημιουργηθεί μία χιονοστιβάδα, για να δημιουργηθεί μία δυναμική αρνητική σε σχέση με το χρέος, να καταστεί το χρέος μη βιώσιμο, να οδηγηθεί η χώρα σε ένα διαπραγματευτικό αδιέξοδο σε σχέση με ζητήματα που είτε είχαν λυθεί είτε είχαν δρομολογηθεί το 2012 με τη μεγάλη παρέμβαση στο χρέος.
Γιατί έχουν αλλάξει οι μελέτες βιωσιμότητας του χρέους; Γιατί άλλαξαν οι προγνώσεις σε σχέση με το ρυθμό ανάπτυξης. Γιατί άλλαξαν οι προγνώσεις σε σχέση με το ρυθμό ανάπτυξης; Γιατί χάλασε αυτό που είχε οικοδομηθεί με κόπο μέχρι το Δεκέμβριο του 2014 και κυρίως γιατί χάθηκε κάθε ίχνος αισιοδοξίας, εμπιστοσύνης και προοπτικής.
Και μετά τι συνέβη; Μετά ήρθε η πλήρης υποταγή, χωρίς καμία αντίσταση, χωρίς σχέδιο, χωρίς καν συγκεκριμένα και τεκμηριωμένα αιτήματα, στα κελεύσματα των πιστωτών, οι οποίοι βεβαίως έχουν και μεταξύ τους πολύ σημαντικές στρατηγικές διαφορές, ομολογημένες.
Άρχισαν λοιπόν οι αφελείς μύθοι, νέας γενιάς μύθοι, μύθοι για το χρέος, για τις γραβάτες, για το QE, για την επιστροφή στις αγορές, για το αναπτυξιακό πακέτο το οποίο θα έρθει να λύσει τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Και στο μεταξύ τίποτα από όσα συνιστούν προϋπόθεση αυτής της διαδρομής, δεν γίνεται. Η κυβέρνηση διαμορφώνει κατά καιρούς φευγαλέους παροδικούς μύθους, διαρκείας λίγων ημερών, για όλα και για το αντίθετό τους. Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε συγκρουόμενους μύθους περί παντός του επιστητού αλλά και το τελείως αντίθετο ως υπόσχεση, ως αφήγηση.
Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε πια μπει όχι σε ένα μνημόνιο 4, για το οποίο έχουμε μιλήσει, όχι στο μνημόνιο 4+ με τα συμπληρωματικά μέτρα των τροπολογιών των σημερινών, αλλά σε ένα διαρκές μνημόνιο 45 ετών, όπως είπε ο κατ’ εξοχήν ψυχρός παρατηρητής και τεχνοκράτης, ο φίλος μας ο κ. Βίζερ προχθές, σε συνέντευξη που έδωσε στις εφημερίδες της χώρας του, της Αυστρίας, όπου εξηγεί γιατί η Ελλάδα οδεύει σε ένα μνημόνιο διαρκείας 45 ετών. Αυτό είναι το αποτέλεσμα.
Εδώ, το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί πρέπει σήμερα να έρθει η κυβέρνηση να διευκρινίσει, μετά από μόλις 20 ημέρες ή να ξεψηφίσει, διορθώνοντας, διατάξεις που ψήφισε; Γιατί στην περιβόητη διαπραγμάτευση που δεν υπάρχει, είναι μία ψευδαίσθηση διαπραγμάτευσης, δεν έχει τη δυνατότητα να διατυπώσει κανένα επιχείρημα και δεν έχει πραγματικά καμία γραμμή αντίστασης. Γιατί; Γιατί δεν υπάρχει αξιακό σύστημα, γιατί δεν υπάρχει ιδεολογικό κριτήριο, γιατί όπως είπα πριν 20 ημέρες, έχει ρευστοποιηθεί ιδεολογικά και πολιτικά ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχει στερεά κατάσταση, δεν μπορεί να έχει αιχμές, γωνίες. Είναι έτοιμος να προσλάβει το σχήμα του δοχείου που κάθε φορά του προσφέρεται και φυσικά το δοχείο αυτό στενεύει κάθε φορά. Τώρα έχουμε την πλήρη απόδειξη της πολιτικής των ρευστών καταστάσεων για την οποία μίλησα πριν από 20 ημέρες.
Οι συντάξεις! Προσέξτε για τις συντάξεις, είχα πει στις 18 Μαΐου ότι το δημοσιονομικό όφελος που προκύπτει από την κατάργηση της νομοθετημένης επί ημερών κ. Κατρούγκαλου αύξησης των συντάξεων, είναι 3,3 δισεκατομμύρια γιατί η ρήτρα αύξησης των συντάξεων είναι το μισό της αύξησης του ΑΕΠ, συν το μισό του πληθωρισμού. Ακόμα κι εάν ως αύξηση του ΑΕΠ πάρουμε την πραγματική και όχι την ονομαστική, μέχρι το 2021 έχουμε αύξηση 9,5 δισεκατομμυρίων. Εάν λάβουμε τα ονομαστικά δεδομένα υπόψη, η αύξηση είναι 12 δισεκατομμυρίων. Η απώλεια για τους συνταξιούχους είναι 3,3 δισεκατομμύρια και τώρα προστίθεται και η απώλεια ολόκληρου του 2022. Μαλώνουν βλέπω διάφοροι αναλυτές και η κυβέρνηση, εάν η πρόσθετη απομείωση προοπτικών για τους συνταξιούχους είναι 90 εκατομμύρια, 250 εκατομμύρια, μα κοιτάξτε, με τον υπολογισμό αυτό είναι είτε 500 εάν λάβουμε υπόψη την πραγματική αύξηση του ΑΕΠ, είτε 750 εάν λάβουμε υπ’ όψη την ονομαστική. Η συνολική απώλεια ξεπερνάει τα 3,5 δισεκατομμύρια. Διαβάστε το προηγούμενο νομοσχέδιο και την αιτιολογική έκθεση, υπάρχει μία γκρίζα γραμμή. Υπάρχουν αντίμετρα μη εμφανή, μη χρηματοδοτούμενα, 3,5 δισεκατομμυρίων. Αυτά είναι οι απώλειες των συνταξιούχων. Αυτό εννοούσε η κυβέρνηση ήδη από το προηγούμενο νομοσχέδιο.
Για να μη μιλήσω τώρα για την ρητή παράταση της αναστολής ισχύος των συλλογικών συμβάσεων εργασίας που είναι μία ενέργεια συμβολική, ευτελιστική. Και για την γενική αντισυνταγματική εξουσιοδότηση προκειμένου να επιταχυνθεί η εφαρμογή περικοπών, όπως η μείωση του αφορολογήτου. Κατά παράβαση, όπως είπαμε, και του άρθρου 78 αλλά και του άρθρου 43 του Συντάγματος.
Όλα αυτά εξηγούνται από την εμπλοκή της κυβέρνησης, από τον εγκλωβισμό της στο μεγάλο πρωθύστερο. Δέχτηκε τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα πριν διευθετήσει στοιχειωδώς το ζήτημα της καμπύλης των τόκων. Εδώ έχουμε αποδεχθεί τώρα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% με τη φόρμουλα Τσίπρα, «3,5% συν 1%, μείον 1%, ίσον 3,5% πάλι», όπου το 1% που μπαίνει και βγαίνει είναι τα περιβόητα αντίμετρα και κανείς δεν λέει ότι το 2022, για λογιστικούς λόγους, έχουμε τη συσσώρευση των τόκων της περιόδου χάριτος, 2012-2022. Αυτή είναι η προτεραιότητα τώρα, η εξομάλυνση η λογιστική των τόκων 2022, 2023, 2024 και 2026, μετά μπορείς να μιλήσεις σοβαρά για το πρωτογενές πλεόνασμα. Πρώτα θα εξομαλύνεις την καμπύλη των τόκων, μετά θα κάνεις μία σοβαρή συζήτηση για το πιθανό επιτόκιο δανεισμού από τις αγορές, το πραγματικό, μετά μία θεμελιώδη συζήτηση για μία σωστή εκτίμηση του ρυθμού ανάπτυξης για 10 χρόνια, όχι για 45, είναι επιστημονική φαντασία η εκτίμηση αυτή για 45 χρόνια σε μία άγνωστη προοπτική του κόσμου, και μετά θα δεις τι θα γίνει με το πρωτογενές πλεόνασμα. Η αντιστροφή των όρων είναι η απόλυτη φυλάκιση της χώρας στην έλλειψη στρατηγικής.
Και το χρέος εκδικείται. Εκδικείται η ψευδολογία και η χυδαιότητα για το 2012. Δεν αρκεί να έρχεται κανείς και να λέει, γλείφουμε εκεί που φτύναμε ή κακώς σας λέγαμε γερμανοτσολιάδες. Εμείς αυτό το θεωρούμε τίτλο τιμής όταν το εκφωνούν ορισμένοι άνθρωποι, τίτλο τιμής γιατί είναι τίτλος τιμής να σε βρίζει και να σε συκοφαντεί κάποιος που δεν έχει συνείδηση της πατριωτικής του ευθύνης.
Αλλά πάμε παραπέρα τώρα. Η βαθύτερη θεωρία του χρέους, με την οποία έχετε διαπαιδαγωγήσει ένα μέρος της κοινωνίας είναι ότι όλα θα λυθούν εξωγενώς, χωρίς κόπο, εύκολα, με μία παρέμβαση που θα γίνει από τους εταίρους, με μία χαριστική κίνηση πάλι, ενώ δεν υπάρχει λύση εάν δεν οργανωθούμε γύρω από ένα σχέδιο επανάκαμψης, από ένα μοντέλο ανάπτυξης, εάν δεν χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη, εάν δεν ξαναστηθεί το τραπεζικό σύστημα στα πόδια του, εάν δεν υπάρξει μία εθνική συνέγερση γύρω από ένα στόχο.
Τι ζητάτε, κυρίες και κύριοι της κυβέρνησης και της πλειοψηφίας για το χρέος, πείτε επιτέλους τι θέλετε; Μία στοιχειωδώς φιλική δήλωση γενικής διατύπωσης, όπως λέει ο κύριος Τσακαλώτος τώρα; Θέλετε ό,τι σας δώσουν; Ό,τι έχουν ετοιμάσει και το δώσουν θα είναι επαρκές; Ξέρετε τι έχει συμβεί από τον Ιούλιο του 2015 και μετά; Έχετε δεχθεί και έχετε υπογράψει πάμπολλες φορές, το Μάιο του 2016, το Νοέμβριο του 2016, στις 22 Μαΐου ότι δεν θα υπάρξει άλλη ονομαστική μείωση όπως αυτή που έγινε το 2012, δηλαδή όχι όλο ονομαστικό κούρεμα. Όμως, επιπλέον, ότι οι παραμετρικές αλλαγές που θα γίνουν δεν θα επιφέρουν πρόσθετο κόστος στους δανειστές, άρα δεν θα υπάρχει ούτε μείωση σε παρούσα αξία με κόστος των δανειστών.
Τώρα, η σταθεροποίηση των επιτοκίων, που είναι το βραχυπρόθεσμο μέτρο που αποφασίστηκε πέρυσι, η μετατροπή των κυμαινόμενων σε σταθερά, γίνεται με κόστος ελληνικό, για αυτό η απόδοση το 2060 θα είναι τόσο μικρή. Μας επιστρέφουν μέτρα που κατάργησαν το 2015, ως «ποινή» για τη βάρβαρη λήξη του δεύτερου προγράμματος, δεν δίνουν τίποτα καινούριο και δεν θα δώσουν παραμετρικές αλλαγές που αυξάνουν το δικό τους έμμεσο κόστος. Ό,τι περιθώριο έχει το ESM να κάνει χρηματοοικονομικούς χειρισμούς, αυτό. Χωρίς επιβάρυνση των κρατών-μελών που είναι μέτοχοι και εταίροι. Το περιθώριο είναι πάρα πολύ στενό και το κάνατε ακόμη στενότερο με την τραγική αυτή ιστορία του πρωθύστερου πρωτογενούς πλεονάσματος.
Για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τι θέλετε τελικά, είναι εχθρός ή φίλος; Να παραμείνει μέσα χωρίς χρηματοδότηση; Να παραμείνει με χρηματοδότηση; Σε ποιο πρόγραμμα, στο τρίτο ή στο τέταρτο; Να αποχωρήσει; Εγώ θα σας έλεγα ότι αυτό που συμφέρει τη χώρα είναι το ΔΝΤ να κρατήσει τη στάση που δεν θα δημιουργήσει προβλήματα στα κράτη-μέλη, στα κοινοβούλια και τα δικαστήριά τους, ως προς την ομαλή ολοκλήρωση του προγράμματος και τη μετάβαση στην επόμενη φάση.
Για μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018, τι ζητάτε; Ζητάτε την αξιοποίηση των υπολοίπων του τρίτου προγράμματος; Ζητάτε χρηματοδότηση του ΔΝΤ, η οποία θα υποκαθιστά τη μειωμένη ή ανύπαρκτη χρηματοδότηση των Ευρωπαίων; Τι ζητάτε; Εγώ θα σας έλεγα να ζητήσετε αυτό που είχαμε κατακτήσει το Νοέμβριο του 2014, προληπτική πιστωτική γραμμή, με τα υπόλοιπα του τρίτου δανείου και με όποια συμμετοχή έχει το ΔΝΤ, το οποίο αλλιώς θα μετέχει και θα μετέχει ούτως ή άλλως γιατί το προβλέπει ο κανονισμός του ESM, ως εμπειρογνώμων.
Για το αναπτυξιακό μέλλον της χώρας, για τις τράπεζες, για τις επενδύσεις, για τη ρευστότητα, για την πραγματική οικονομία τι ζητάτε; QE. Μα το QE τι σημαίνει από πλευράς ρευστότητας για την οικονομία; Θα μπορέσουν να μπουν εταιρικά ομόλογα στο QE; Σε τι επίπεδο, ακόμα και αν πάνε όλα καλά; Τι θα έπρεπε να ζητάμε; Δύο πράγματα που τα έχω πει αλλά καμία αντίδραση από την κυβέρνηση. Ένα σύστημα ειδικής ευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων για τις ελληνικές τράπεζες, με το υπόλοιπο της εγκεκριμένης χρηματοδότησης για την Ελλάδα, γιατί δεν υπάρχει πανευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων, για να αποκτήσουμε τραπεζικό σύστημα και δυνατότητα χρηματοδότησης. Και δεύτερον, ειδική θυγατρική για την Ελλάδα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για να κάνει αυτή τη μόχλευση των soft κεφαλαίων, των λεγομένων, δηλαδή των μη τραπεζικών, που είναι κυρίως τα κοινοτικά αναπτυξιακά κονδύλια.
Δεν έχετε, ούτε μπορείτε να αποκτήσετε, σχέδιο εξόδου για έναν απλό λόγο, γιατί πλέον έχετε μόνον ωμή επιθυμία νομής της εξουσίας. Αυτό αρκεί για να παρατείνεται ο βίος μίας κυβέρνησης, αλλά αρκεί και για να παρατείνεται η αγωνία μίας ολόκληρης χώρας. Ζημιώνετε έτσι, βλάπτετε, το μέλλον του έθνους και αυτό είναι πραγματικά ασυγχώρητο.
* Video της ομιλίας: https://vimeo.com//220955335
